Πέμπτη 10 Ιανουαρίου 2008

Ρεπορτάζ από Κ.Π. στον Ριζοσπάστη (της Ελένης ΤΖΙΒΡΑ)

Αναδημοσιεύουμε και εδώ το Ρεπορτάζ του Ριζοσπάστη ( Σάββατο 5 Γενάρη 2008 - Κυριακή 6 Γενάρη 2008), στο οποίο μιλούν οι συνάδελφοι του Κ. Π. Δήμου Αχαρνών - Κοινότητας Θρακομακεδόνων Παναγιώτης Τριανταφύλλου, κοινωνιολόγος - εγκληματολόγος (Γ. Γ. Σωματείου), Αργυρώ Κευγά, ψυχολόγος και Ελένη Μόρφου, φοιτήτρια Κοινωνιολογίας για τη δουλειά μας, αλλά και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε όλοι μας.
" ΚΕΝΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ
Παραγκωνισμένα και με οικονομική θηλιά στο λαιμό
Η πρόληψη πρέπει να είναι δημόσια και δωρεάν για όλο τον κόσμο, ζητούν οι εργαζόμενοι, που τον τελευταίο καιρό μένουν απλήρωτοι για μήνες
Στιγμιότυπο από την πρόσφατη κινητοποίηση των εργαζομένων στα Κέντρα Πρόληψης
Ολοι, στα λόγια τουλάχιστον, αναγνωρίζουν πως η πρόληψη είναι η καλύτερη ασπίδα στην πάλη ενάντια σε όλα τα ναρκωτικά.
Σήμερα όμως η πρόληψη όχι απλά μένει στα χαρτιά, υπονομεύεται και ταυτίζεται με την ενημέρωση. Αιωρείται χωρίς κεντρικό σχεδιασμό και φιλοσοφία, χωρίς στρατηγική και στόχους. Χαρακτηριστική ήταν η παρέμβαση του Παν. Μελά, στελέχους της ΝΔ και μέλους της Διακομματικής Επιτροπής της Βουλής για τα ναρκωτικά, ο οποίος, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, καλούσε τα ...ΜΜΕ να κάνουν πρόληψη, να βγάλουν σλόγκαν. Η πρόληψη παραγκωνίζεται περισσότερο από ποτέ, «πνίγεται» στα χρέη, οδηγείται σε οικονομικό αδιέξοδο. Και μαζί της, η μια δομή μετά την άλλη που σχετίζονται με τον τομέα της τοξικοεξάρτησης - είτε σε επίπεδο έρευνας, είτε στην πρόληψη, θεραπεία, επανένταξη - πέφτουν θύματα της υποχρηματοδότησης, με τη θηλιά της λιτότητας να σφίγγει όλο και περισσότερο.
Μοναδικό «έργο πρόληψης» αποτελούν οι αποσπασματικές πρωτοβουλίες που πάρθηκαν πριν 11 χρόνια όταν λειτούργησαν τα Κέντρα Πρόληψης (ΚΠ), με τη μορφή αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας, υπό την επιστημονική εποπτεία και τη συγχρηματοδότηση του Οργανισμού Κατά των Ναρκωτικών (ΟΚΑΝΑ) κατά 50% και της Νομαρχικής και Τοπικής Αυτοδιοίκησης κατά 50%. Κάθε τριετία ανανεώνεται η συμφωνία, αλλά κανένα θεσμικό πλαίσιο δεν εξασφαλίζει την ανανέωση, καθώς είναι στην ευχέρεια του ΔΣ του ΟΚΑΝΑ και του υπουργείου Υγείας αν θα συνεχιστεί αυτή η συνεργασία. Το 2002, η Κεντρική Ενωση Δήμων και Κοινοτήτων (ΚΕΔΚΕ) - με τη συγκατάθεση του υπουργείου Εσωτερικών - πήρε την απόφαση το άλλο 50% της χρηματοδότησης (δηλαδή των δήμων και των νομαρχιών) να προέρχεται από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους για τα επόμενα πέντε χρόνια. Ο ΟΚΑΝΑ σταμάτησε να χρηματοδοτεί - με το αναλογούν κονδύλι - οχτώ στα δέκα ΚΠ από το πρώτο εξάμηνο του 2006, με πολλούς από τους εργαζόμενους να μένουν απλήρωτοι μέχρι και εφτά μήνες, να συνάπτουν ατομικές εργασιακές συμβάσεις καθώς δεν υπάρχουν ΣΣΕ, δεν υπάρχει ενιαίο μισθολόγιο, οι συμβάσεις που υπογράφουν είναι ορισμένου χρόνου, συνήθως τριετία.
Οι περίπου 400 εργαζόμενοι στα 73 ΚΠ - επιστήμονες και διοικητικά στελέχη - δίνουν μάχη «με νύχια και με δόντια» να κρατήσουν την πρόληψη ζωντανή. Κι όλα αυτά με πολύ μεράκι και κόπο. Ο «Ρ» επισκέφθηκε ένα από τα 73 ΚΠ, εκείνο του Δήμου Αχαρνών - Κοινότητας Θρακομακεδόνων και συζήτησε με τους εργαζόμενους Παναγιώτη Τριανταφύλλου, κοινωνιολόγο - εγκληματολόγο, Αργυρώ Κευγά, ψυχολόγο και Ελένη Μόρφου, φοιτήτρια Κοινωνιολογίας, για τη δράση του Κέντρου, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν.
Η πρώτη κίνηση από το Κέντρο
Ενα ΚΠ συντάσσει κάθε τριετία έναν επιστημονικό σχεδιασμό, ο οποίος περιγράφει λεπτομερώς τις δράσεις του που απευθύνονται στις ομάδες πληθυσμού: Εκπαιδευτικούς, γονείς, μαθητές, σχολική κοινότητα, ευρύτερη κοινότητα (χώροι εργασίας, ψυχαγωγίας κ.ά.).
Μια από τις πολλές δυσκολίες που έχουν να αντιμετωπίσουν τα στελέχη πρόληψης είναι ότι «ο άλλος δεν έρχεται. Πρέπει εσύ να πας στο σύλλογο, στους φορείς, στην τοπική κοινωνία και να τους πείσεις για την αναγκαιότητα της πρόληψης και τη χρησιμότητά της. Και για να τον πείσεις να βοηθήσει για να μην εμφανιστεί το πρόβλημα, πρέπει να στεγνώσει το στόμα σου. Είναι πολύ δύσκολο, θέλει προετοιμασία, συγκεκριμένες παρεμβάσεις ευαισθητοποίησης», λέει ο Π. Τριανταφύλλου.
Η δυσκολία μεγαλώνει ακόμη περισσότερο, όταν στο συγκεκριμένο Κέντρο Πρόληψης εργάζονται μόνο τρία στελέχη πρόληψης σε μια περιοχή που μετράει τουλάχιστον 150.000 κατοίκους, σε ένα δήμο που είναι από τους μεγαλύτερους σε έκταση στο λεκανοπέδιο Αττικής και απαιτούνται «τουλάχιστον δύο άτομα ακόμη για να βγει το πρόγραμμα που έχουμε διαμορφώσει και δέκα για να πεις ότι γίνεται σοβαρή δουλιά».
Παρ' όλα αυτά, οι τρεις εργαζόμενοι με πολύ κόπο και μεράκι συνεχίζουν τη δράση τους. Από τις αρχές Νοέμβρη δραστηριοποιούνται σε εφήβους της Γ΄ Γυμνασίου Αχαρνών - Θρακομακεδόνων, δηλαδή περίπου 1.050 μαθητές. «Επιλέχθηκε η Γ΄ Γυμνασίου ως μια κρίσιμη μεταβατική περίοδος, όπου ο έφηβος στην ηλικία των 14-15 ετών κοιτάει τα όριά του και σε αυτές τις ηλικίες παρατηρούνται οι πρώτοι πειραματισμοί με τη χρήση ουσιών», επισημαίνει η Α. Κευγά. «Στόχος, λέει, να ξεδιαλύνουμε τους μύθους για τις νόμιμες και τις παράνομες ουσίες. Να απομυθοποιήσουμε διάφορα ιδεολογήματα».
Εκοψαν και το τηλέφωνο!
«Τον τελευταίο καιρό μάς έκοψαν το τηλέφωνο. Δεν είχαμε ούτε φωτοτυπικό, φαξ, και - για κάποια περίοδο - ούτε υπολογιστή. Φέρναμε σόμπες από τα σπίτια μας για να ζεσταθούμε και δημοτικός σύμβουλος μας απαντούσε "τόσα άτομα είστε εδώ μέσα, μπορείτε να ζεσταθείτε με το χνότο σας"».
Τα παραπάνω επισημαίνουν ο Παναγιώτης και η Αργυρώ. Και αυτά είναι μόνο μερικά από τα συμπτώματα της νοσηρής «αντιναρκωτικής» πολιτικής που εφαρμόζεται, με αποτέλεσμα τη διαρροή μέχρι και 30% των στελεχών των ΚΠ. «Δεν είσαι απλώς ένας εργαζόμενος που πας, κάνεις τη δουλιά σου και τελείωσε. Σου κοστίζει η κάθε μέρα» λέει η Α. Κευγά.
Ομως, «το ευέλικτο σχήμα της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρίας δεν ανταποκρίθηκε στις ανάγκες τόσο της τοπικής κοινωνίας, όσο και των ίδιων των ΚΠ, συμπληρώνει ο Π. Τριανταφύλλου. Τα δύο τελευταία χρόνια ο ΟΚΑΝΑ παίρνει κάποια χρήματα από το υπουργείο Υγείας, ιεραρχεί τις προτεραιότητές του σύμφωνα με τις δικές του ανάγκες και στα ΚΠ δίνει ό,τι περισσεύει. Οι δήμοι είτε δεν έχουν πόρους για να στηρίξουν τα ΚΠ, είτε έχουν άλλες προτεραιότητες. Το παρόν σχήμα δεν προχωρά. Είμαστε σε εργασιακή ομηρία. Η πολιτεία πρέπει να καταλάβει ότι ήταν ένα θεσμικό πείραμα που έχει φτάσει στα όριά του και το έχει υπερβεί ήδη η τοπική κοινωνία και οι ίδιοι οι εργαζόμενοι, όμως αρνείται να δώσει λύση».
Και καταλήγει: «Αίτημα των εργαζομένων σ' αυτή είναι η πρόληψη να είναι δημόσια και δωρεάν για όλο τον κόσμο».

Κλειστές οι πόρτες των σχολείων...
...και «ανοιχτά» τα αμφιθέατρα των πανεπιστημίων σε αντιεπιστημονικές προσεγγίσεις πως η «ινδική κάνναβη δεν είναι συνώνυμη με την εξάρτηση»
Μάθημα πρόληψης από το Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων σε σχολείο της Γκράβας
Και ενώ η ανάγκη παρεμβάσεων πρόληψης μέσα στα σχολεία κρίνεται επιτακτική και ήδη υπάρχει σε ισχύ μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ των υπουργείων Υγείας και Παιδείας με τα ΚΠ, ποτέ δεν τέθηκε σε εφαρμογή. Οι πόρτες των σχολείων μένουν ερμητικά κλειστές απέναντι στα ΚΠ.
«Στην ουσία, επισημαίνουν οι εργαζόμενοι, ένα σχολείο έχει πρόγραμμα Αγωγής Υγείας και σου λέει ότι τότε μόνο θα 'ρθεις και με προϋπόθεση ότι θα συνεργαστείς με τον υπεύθυνο Αγωγής Υγείας. Είναι δηλαδή στην καλή διάθεση κάποιων προσώπων. Διαφορετικά, αν εμείς πούμε ότι θέλουμε να πάμε σε σχολείο να κάνουμε μια ενημέρωση και δεν υπάρχει αυτή η διαδικασία, τότε επαφίεται στο διευθυντή αν θα μας ανοίξει την πόρτα. Μπαίνουμε πολλές φορές στο σχολείο και νιώθουμε ότι μπαίνουμε σε καθεστώς παρανομίας. Δηλαδή πας να κάνεις τη δουλιά σου και τελικά μπορεί να βγεις εκτεθειμένος, ακόμη και να σου ασκηθεί ποινική δίωξη. Νιώθεις ένα άγχος, πώς να δουλέψεις; Κι όλα αυτά όταν στα σχολεία μπαινοβγαίνουν εταιρείες για να κάνουν μάθημα κυκλοφοριακής αγωγής, αγωγής υγείας, υγιεινής διατροφής»...
Δεν είναι τυχαίο
«Πριν έρθω να εργαστώ, από τη σχολή ήξερα πολύ γενικά πράγματα» λέει η Ελένη Μόρφου, φοιτήτρια Κοινωνιολογίας, η οποία κάνει την πρακτική της εδώ και τρεις μήνες στο ΚΠ. «Μαθαίνουμε, συνεχίζει, για τη μεθαδόνη, τις χώρες προέλευσης των ναρκωτικών, αλλά όχι για τις αιτίες που κάποιος οδηγείται στη χρήση. Δεν ήξερα τι είναι τα ΚΠ, τι είναι πρόληψη. Δεν ήξερα καν ότι η πρόληψη αναφέρεται σε υγιή πληθυσμό».
Και, φυσικά, κάτι τέτοιο δε γίνεται τυχαία. Είναι πολιτική επιλογή το περιεχόμενο σπουδών να «μαρκετάρει» τη λογική των υποκαταστάτων, να διδάσκει αντεπιστημονικά ιδεολογήματα, να παραμεριστεί η προοδευτική ιδεολογία και να εξοβελιστούν από τα προγράμματα σπουδών τεκμηριωμένες επιστημονικά προσεγγίσεις. Χαρακτηριστικά είναι τα παραδείγματα που έχουν ακουστεί για την τοξικοεξάρτηση στα αμφιθέατρα των πανεπιστημίων, όπως ότι «η κάνναβη δεν επηρεάζει τις εγκεφαλικές λειτουργίες» και ότι «η λήψη ινδικής κάνναβης δεν είναι συνώνυμη με την εξάρτηση», που περιέχονται στο μάθημα «Ψυχοπαθολογία Ενήλικα» του Πάντειου Πανεπιστημίου"

Δεν υπάρχουν σχόλια: