Το αθέατο σχέδιο του υπουργού Υγείας
ΦΟΡΕΙΣ ΤΟΥ ΙΟΥ: ΤΑΣΟΣ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΡΙΜΗΣ, ΑΓΓΕΛΙΚΑ ΨΑΡΡΑ, ΑΝΤΑ ΨΑΡΡΑ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΨΑΡΡΑΣ / ios@enet.gr
ΦΟΡΕΙΣ ΤΟΥ ΙΟΥ: ΤΑΣΟΣ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΡΙΜΗΣ, ΑΓΓΕΛΙΚΑ ΨΑΡΡΑ, ΑΝΤΑ ΨΑΡΡΑ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΨΑΡΡΑΣ / ios@enet.gr
«Από την πλατεία απομακρύνθηκαν οι ασθενείς, γέμισαν τα στενά και τώρα την πλατεία κατέλαβαν κάποιοι άλλοι. Σαράντα χρόνια δεν το έχω ξαναζήσει αυτό το χάλι» δηλώνει ένας καταστηματάρχης στον Σκάι μετά την εκδίωξη των εξαρτημένων και των «εμπόρων» από την πλατεία. «Οι κάτοικοι έδειξαν τι μπορεί να γίνει όταν υπάρχει συνεργασία» προσθέτει η δημοσιογράφος του σταθμού.
Μια συνεργασία, λοιπόν, μας λείπει και μετά θα μπορούμε να καθαρίσουμε τις πλατείες μας απ' ό,τι μας ενοχλεί, ό,τι θεωρούμε βρόμικο. Ενα μπουλούκι ανθρώπων μεταφέρεται το τελευταίο διάστημα, από πλατεία σε πλατεία, από δρόμο σε δρόμο και τελικά από φυλακή σε φυλακή: Το μπουλούκι των ανεπιθύμητων! Από το «άβατο» των Εξαρχείων μέχρι τη Σοφοκλέους και την Ομόνοια, τις συνοικιακές πλατείες και τα κρατητήρια μεταφέρονται με ή χωρίς τη θέλησή τους τα «πρεζόνια», τα «βαποράκια», οι «άρρωστοι», οι τοξικοεξαρτημένοι. Οποιον προσδιορισμό κι αν χρησιμοποιήσει κανείς -πολιτικά ορθό ή όχι- η αλήθεια είναι μία: δεν υπάρχει χώρος γι' αυτούς τους ανθρώπους πουθενά. Το 2006 στην παγκόσμια ημέρα κατά των ναρκωτικών ο υπουργός και ο τότε διευθυντής του ΟΚΑΝΑ διαβεβαίωναν ότι μέχρι το 2008 θα είχαν καταργηθεί οι λίστες της ντροπής. «Η προσέγγισή μας είναι πιο μάχιμη και αγωνιστική από κάθε άλλη φορά. Το υπουργείο μας και όλες οι αρμόδιες υπηρεσίες θα είναι στο δρόμο, δίπλα στο χρήστη, κοντά στον πόνο της οικογένειας, με σύμμαχο τις τοπικές κοινωνίες και συνεργάτη την εθελοντική κοινότητα» διακήρυσσε τότε ο υπουργός για το σχέδιο αντιμετώπισης. «Η ελληνική εθνική στρατηγική για τα ναρκωτικά υιοθετήθηκε το 2006 και επρόκειτο να συμπληρωθεί με συγκεκριμένα σχέδια δράσης», γράφει ακόμα και σήμερα ο ιστότοπος του ευρωπαϊκού κέντρου αντιμετώπισης ναρκωτικών (EMCDDA). «Το πρώτο σχέδιο αφορούσε το 2006-2008, αλλά τελικά δεν υιοθετήθηκε και ένα άλλο σχέδιο δράσης κατατέθηκε για συζήτηση το δεύτερο εξάμηνο του 2007». Για την ακρίβεια τίποτα δεν έχει ακόμα θεσπιστεί με νόμο και κανένα σχέδιο δεν ισχύει. Ξύλινα λόγιαΤα ίδια επανέλαβε ο υπουργός το 2007 αλλά και το 2008: «Τα ναρκωτικά είναι φαινόμενο που αφορά τις ηθικές αξίες του πολιτισμού μας [...] Για την Ελλάδα το πρόβλημα απειλεί τον ιστό της παραγωγής, την ύπαρξη της οικογένειας, τα νιάτα της πατρίδα μας». Οι ξύλινες αυτές διακηρύξεις απέχουν τόσο πολύ από την πραγματικότητα όσο και ο τελευταίος εξαρτημένος από την πρώτη θέση της λίστας του ΟΚΑΝΑ. Πότε έγινε σε μια γειτονιά της Αθήνας μια προσπάθεια ενημέρωσης των κατοίκων από τους ειδικούς που συντάσσουν τα σχέδια; Ποιος πολιτισμός φροντίζει να επικρατεί μόνο η άγνοια, με αποτέλεσμα να φοβούνται οι πολίτες μια σύριγγα στο δρόμο, λες και θα τους πεταχτεί στο μπράτσο, και να μην φοβούνται ότι αν το δικό τους παιδί μπλέξει το περιμένει ένα κελί ή μια εξοντωτική λίστα; Αλλη μια ευρωπαϊκή απόφαση-οδηγία ενσωματωμένη στα χαρτιά περιμένει τη σειρά της για εφαρμογή μαζί με εκείνες που αφορούν τις παράνομες χωματερές, τη μείωση των ρύπων και το σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Η ετήσια έκθεση του επίσημου ευρωπαϊκού φορέα για τα ναρκωτικά ανακοινώθηκε την Πέμπτη και πιστοποιεί ότι η Ελλάδα παραμένει χωρίς ειδική νομοθεσία και σχέδιο δράσης. Το σχέδιο σωτηρίας παραμένει μελέτη. Στην αντίστοιχη ευρωπαϊκή έκθεση του 2007 υπάρχουν ελάχιστα δεδομένα για την Ελλάδα. Μόνες και όλο και περισσότερο αβοήθητες παραμένουν και επιμένουν οι μονάδες πρόληψης και απεξάρτησης. Διοικήσεις διορισμένες ή μη και κυρίως εργαζόμενοι απλήρωτοι από καιρό παλεύουν με τους εξαρτημένους με λιγοστά μέσα, με νέες μονάδες που υποχρηματοδοτούνται και με κοινωνικές αντιδράσεις λόγω άγνοιας. Μιλήσαμε με τους τρεις κατεξοχήν αρμόδιους ως προς τη λειτουργία της πρόληψης, απεξάρτησης και επανένταξης των χρηστών:
Μια συνεργασία, λοιπόν, μας λείπει και μετά θα μπορούμε να καθαρίσουμε τις πλατείες μας απ' ό,τι μας ενοχλεί, ό,τι θεωρούμε βρόμικο. Ενα μπουλούκι ανθρώπων μεταφέρεται το τελευταίο διάστημα, από πλατεία σε πλατεία, από δρόμο σε δρόμο και τελικά από φυλακή σε φυλακή: Το μπουλούκι των ανεπιθύμητων! Από το «άβατο» των Εξαρχείων μέχρι τη Σοφοκλέους και την Ομόνοια, τις συνοικιακές πλατείες και τα κρατητήρια μεταφέρονται με ή χωρίς τη θέλησή τους τα «πρεζόνια», τα «βαποράκια», οι «άρρωστοι», οι τοξικοεξαρτημένοι. Οποιον προσδιορισμό κι αν χρησιμοποιήσει κανείς -πολιτικά ορθό ή όχι- η αλήθεια είναι μία: δεν υπάρχει χώρος γι' αυτούς τους ανθρώπους πουθενά. Το 2006 στην παγκόσμια ημέρα κατά των ναρκωτικών ο υπουργός και ο τότε διευθυντής του ΟΚΑΝΑ διαβεβαίωναν ότι μέχρι το 2008 θα είχαν καταργηθεί οι λίστες της ντροπής. «Η προσέγγισή μας είναι πιο μάχιμη και αγωνιστική από κάθε άλλη φορά. Το υπουργείο μας και όλες οι αρμόδιες υπηρεσίες θα είναι στο δρόμο, δίπλα στο χρήστη, κοντά στον πόνο της οικογένειας, με σύμμαχο τις τοπικές κοινωνίες και συνεργάτη την εθελοντική κοινότητα» διακήρυσσε τότε ο υπουργός για το σχέδιο αντιμετώπισης. «Η ελληνική εθνική στρατηγική για τα ναρκωτικά υιοθετήθηκε το 2006 και επρόκειτο να συμπληρωθεί με συγκεκριμένα σχέδια δράσης», γράφει ακόμα και σήμερα ο ιστότοπος του ευρωπαϊκού κέντρου αντιμετώπισης ναρκωτικών (EMCDDA). «Το πρώτο σχέδιο αφορούσε το 2006-2008, αλλά τελικά δεν υιοθετήθηκε και ένα άλλο σχέδιο δράσης κατατέθηκε για συζήτηση το δεύτερο εξάμηνο του 2007». Για την ακρίβεια τίποτα δεν έχει ακόμα θεσπιστεί με νόμο και κανένα σχέδιο δεν ισχύει. Ξύλινα λόγιαΤα ίδια επανέλαβε ο υπουργός το 2007 αλλά και το 2008: «Τα ναρκωτικά είναι φαινόμενο που αφορά τις ηθικές αξίες του πολιτισμού μας [...] Για την Ελλάδα το πρόβλημα απειλεί τον ιστό της παραγωγής, την ύπαρξη της οικογένειας, τα νιάτα της πατρίδα μας». Οι ξύλινες αυτές διακηρύξεις απέχουν τόσο πολύ από την πραγματικότητα όσο και ο τελευταίος εξαρτημένος από την πρώτη θέση της λίστας του ΟΚΑΝΑ. Πότε έγινε σε μια γειτονιά της Αθήνας μια προσπάθεια ενημέρωσης των κατοίκων από τους ειδικούς που συντάσσουν τα σχέδια; Ποιος πολιτισμός φροντίζει να επικρατεί μόνο η άγνοια, με αποτέλεσμα να φοβούνται οι πολίτες μια σύριγγα στο δρόμο, λες και θα τους πεταχτεί στο μπράτσο, και να μην φοβούνται ότι αν το δικό τους παιδί μπλέξει το περιμένει ένα κελί ή μια εξοντωτική λίστα; Αλλη μια ευρωπαϊκή απόφαση-οδηγία ενσωματωμένη στα χαρτιά περιμένει τη σειρά της για εφαρμογή μαζί με εκείνες που αφορούν τις παράνομες χωματερές, τη μείωση των ρύπων και το σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Η ετήσια έκθεση του επίσημου ευρωπαϊκού φορέα για τα ναρκωτικά ανακοινώθηκε την Πέμπτη και πιστοποιεί ότι η Ελλάδα παραμένει χωρίς ειδική νομοθεσία και σχέδιο δράσης. Το σχέδιο σωτηρίας παραμένει μελέτη. Στην αντίστοιχη ευρωπαϊκή έκθεση του 2007 υπάρχουν ελάχιστα δεδομένα για την Ελλάδα. Μόνες και όλο και περισσότερο αβοήθητες παραμένουν και επιμένουν οι μονάδες πρόληψης και απεξάρτησης. Διοικήσεις διορισμένες ή μη και κυρίως εργαζόμενοι απλήρωτοι από καιρό παλεύουν με τους εξαρτημένους με λιγοστά μέσα, με νέες μονάδες που υποχρηματοδοτούνται και με κοινωνικές αντιδράσεις λόγω άγνοιας. Μιλήσαμε με τους τρεις κατεξοχήν αρμόδιους ως προς τη λειτουργία της πρόληψης, απεξάρτησης και επανένταξης των χρηστών:
πρόεδρο του ΟΚΑΝΑ Γεώργιο Φωτεινόπουλο, την Κατερίνα Μάτσα από το 18 ΑΝΩ και τον διευθυντή του ΚΕΘΕΑ Χαράλαμπο Πουλόπουλο. Στο μεταξύ, το σχέδιο αντιμετώπισης του υπουργείου εξαγγέλλεται ξανά και ξανά, ο υπουργός συνεχώς υπόσχεται δράση, ενώ το ΕΣΥ στο οποίο πρόκειται να υπαχθεί και ο τομέας της απεξάρτησης συνεχώς καταρρέει: «Στρατηγικό θεμέλιο της νέας πολιτικής μας για τα ναρκωτικά είναι η ολιστική προσέγγιση για τη θεραπεία και την κοινωνική επανένταξη. Δέσμευσή μας είναι να θεμελιώσουμε ένα ολοκληρωμένο δίχτυ κοινωνικής προστασίας που εκπαιδεύει, θεραπεύει και υποστηρίζει ενεργά την επανασύνδεση με τον κοινωνικό ιστό», λέει ο υπουργός την ίδια ώρα που συλλαμβάνονται οι εξαρτημένοι διότι ενοχλούν την εικόνα των πολιτών, αλλά κυρίως των ΜΜΕ.
Μια στρατηγική εικονική πραγματικότητα...
Τα στοιχεία για τους χρήστες και τους θανάτους είναι ελλιπή, η μείωση των ποσοστών αύξησης των επιδοτήσεων δεν καλύπτει τις νέες ανάγκες, το SOS των κατά τόπους μονάδων και τέλος οι απλήρωτοι εργαζόμενοι φτάνουν για να καταρρίψουν και αυτόν το μύθο του Δ. Αβραμόπουλου. - Για παράδειγμα, στον ΟΚΑΝΑ μέσα σε εννέα χρόνια αυξήθηκε μεν ο αριθμός των υπό θεραπεία ατόμων και των μονάδων, ο αριθμός όμως των υπό αναμονή σε λίστα ατόμων είναι σήμερα 4.500. Αυτό υποδηλώνει μαζί με πλήθος άλλων στοιχείων (από τις φυλακές, για παράδειγμα) τη δραματική αύξηση των εξαρτημένων. - Οι χιλιάδες φυλακισμένοι τοξικομανείς δεν έχουν πρόσβαση σε θεραπείες (στεγνές ή μη), ενώ το πρόβλημα δεν λύνεται με τις εκκλήσεις στους δικαστές για επιείκεια. Για τους ναρκομανείς δεν ισχύουν καν τα τρία πέμπτα της ποινής που ισχύουν για τους άλλους ποινικούς κρατούμενους. - Οι απεγνωσμένες προσπάθειες των εργαζομένων στα στεγνά προγράμματα για τις φυλακές σκοντάφτουν στην έλλειψη προσωπικού. Για παράδειγμα, χάρη σε πρωτοβουλίες του ΚΕΘΕΑ, του βουλευτή Θοδωρή Δρίτσα κ.ά. οι γυναίκες υπόδικες παρέμειναν στον Κορυδαλλό συνεχίζοντας το πρόγραμμα απεξάρτησης. Οι καταδικασμένες όμως που οδηγήθηκαν στη Θήβα δεν έχουν πλέον πρόσβαση στην φροντίδα της μονάδας. Η ανεξέλεγκτη χρήση χαπιών αλλά και η διακίνηση της πρέζας στη φυλακή διατηρούν τη ζήτηση και τον τζίρο σε ύψη που θα ζήλευαν τα χρηματιστήρια κι αυτό είναι δεδομένο.
Τα στοιχεία για τους χρήστες και τους θανάτους είναι ελλιπή, η μείωση των ποσοστών αύξησης των επιδοτήσεων δεν καλύπτει τις νέες ανάγκες, το SOS των κατά τόπους μονάδων και τέλος οι απλήρωτοι εργαζόμενοι φτάνουν για να καταρρίψουν και αυτόν το μύθο του Δ. Αβραμόπουλου. - Για παράδειγμα, στον ΟΚΑΝΑ μέσα σε εννέα χρόνια αυξήθηκε μεν ο αριθμός των υπό θεραπεία ατόμων και των μονάδων, ο αριθμός όμως των υπό αναμονή σε λίστα ατόμων είναι σήμερα 4.500. Αυτό υποδηλώνει μαζί με πλήθος άλλων στοιχείων (από τις φυλακές, για παράδειγμα) τη δραματική αύξηση των εξαρτημένων. - Οι χιλιάδες φυλακισμένοι τοξικομανείς δεν έχουν πρόσβαση σε θεραπείες (στεγνές ή μη), ενώ το πρόβλημα δεν λύνεται με τις εκκλήσεις στους δικαστές για επιείκεια. Για τους ναρκομανείς δεν ισχύουν καν τα τρία πέμπτα της ποινής που ισχύουν για τους άλλους ποινικούς κρατούμενους. - Οι απεγνωσμένες προσπάθειες των εργαζομένων στα στεγνά προγράμματα για τις φυλακές σκοντάφτουν στην έλλειψη προσωπικού. Για παράδειγμα, χάρη σε πρωτοβουλίες του ΚΕΘΕΑ, του βουλευτή Θοδωρή Δρίτσα κ.ά. οι γυναίκες υπόδικες παρέμειναν στον Κορυδαλλό συνεχίζοντας το πρόγραμμα απεξάρτησης. Οι καταδικασμένες όμως που οδηγήθηκαν στη Θήβα δεν έχουν πλέον πρόσβαση στην φροντίδα της μονάδας. Η ανεξέλεγκτη χρήση χαπιών αλλά και η διακίνηση της πρέζας στη φυλακή διατηρούν τη ζήτηση και τον τζίρο σε ύψη που θα ζήλευαν τα χρηματιστήρια κι αυτό είναι δεδομένο.
Σχέδιο στα χαρτιά
Με τη μαγική λοιπόν συνταγή της «ενσωμάτωσης» των οδηγιών και των αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Ενωσης στα χαρτιά συντονίστηκε και ο υπουργός Υγείας Δ. Αβραμόπουλος.
Με ένα λαμπερό ιστότοπο και ένα ακόμα πιο λαμπερό τίτλο στη μελέτη μιας επιστημονικής επιτροπής εκπονήθηκε το ανενεργό μέχρι σήμερα «εθνικό σχέδιο δράσης για τα ναρκωτικά». Ηδη τα περισσότερα δεδομένα με βάση τα οποία εκπονήθηκε το σχέδιο έχουν τροποποιηθεί καθότι αφορούν το διάστημα μέχρι το 2004. Δεν υπάρχουν δεδομένα για τη σημερινή κατάσταση και τους δείκτες των τοξικοεξαρτημένων, των θανάτων και των φυλακίσεων. Η επιστημονική επιτροπή συνέταξε το πενταετές σχέδιο των 140 σελίδων πάνω στον καμβά της αντίστοιχης μελέτης της Ε.Ε. «Η στρατηγική του σχεδίου δράσης ακολουθεί τις κατευθυντήριες γραμμές της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την αντιμετώπιση των ναρκωτικών ουσιών και τις συστάσεις της διακομματικής της Βουλής», τόνιζε την περασμένη άνοιξη ο υπουργός.
Ακόμα, όμως, και αν η επιτροπή αυτή των 12 καθηγητών ενσωμάτωσε απόψεις της διακομματικής και των αρμόδιων φορέων, προκαλεί απορία το γεγονός πως ανάμεσά τους δεν υπάρχει ούτε ένας του οποίου το αντικείμενο να έχει άμεση σχέση με τους τοξικοεξαρτημένους και κυρίως με πείρα στην απεξάρτηση. Αυτό ίσως εξηγεί εν μέρει και τη μεγάλη έμφαση του σχεδίου στην οργανωτική πλευρά του όλου ζητήματος, στις ιεραρχίες και στις ταξινομήσεις των φορέων.
Για παράδειγμα, στην κατεύθυνση της ένταξης όλων των φορέων για τα ναρκωτικά στο ΕΣΥ «προτείνεται η μετεξέλιξη του ΟΚΑΝΑ σε κεντρικό όργανο για την υλοποίηση της πολιτικής κατά των εξαρτήσεων, η αφοσίωσή του στην ενεργητική πολιτική πρόληψης και η αποσύνδεσή του από τη θεραπευτική διαδικασία». Το σχέδιο προτείνει τη μετονομασία του ΟΚΑΝΑ (ήδη ο ΟΚΑΝΑ αναφέρεται ως «πρώην») σε ένα οριζόντιο φορέα με τίτλο Εθνικό Κέντρο Κατά των Εξαρτήσεων (ΕΚΑΕ). Μάλιστα για του λόγου το αληθές τα διαφημιστικά σποτάκια του υπουργείου για τα ναρκωτικά υπογράφει το ΕΚΑΕ. Ο κ. Φωτεινόπουλος, ο οποίος έχει οριστεί από τον υπουργό ως πρόεδρος του ΟΚΑΝΑ, δίνει τη δική του απάντηση: «Εχει εξηγηθεί αυτό, και από το υπουργείο και έχει τροποποιηθεί. Οι μονάδες του ΟΚΑΝΑ δεν θα μπουν στον ιστό του ΕΣΥ, δηλαδή στα νοσοκομεία, αλλά θα βρίσκονται στον περιβάλλοντα χώρο. Το ΕΚΑΕ δεν έχει γίνει νόμος του κράτους και τα σποτάκια τα έχει βγάλει το υπουργείο. Ο ΟΚΑΝΑ θα παραμείνει ο οργανισμός που εποπτεύει την πρόληψη, τη θεραπεία με υποκατάστατα και εν συνεχεία την επανένταξη».Φυσικά, το θέμα δεν είναι γραφειοκρατικό, αν ο ΟΚΑΝΑ θα ονομάζεται ΕΚΑΕ ή ποιος θα είναι ο επικεφαλής φορέας. Το θέμα είναι ουσιαστικό. Στις σημερινές δομές του ΕΣΥ, και κυρίως στην κατάσταση που έχει περιέλθει η νοσοκομειακή φροντίδα τα τελευταία χρόνια, η υπαγωγή εκεί και της απεξάρτησης μπορεί να φανταστεί κανείς τι αποτελέσματα θα έχει.
Μας λέει για το ίδιο θέμα η κυρία Μάτσα: «Δεν υπάρχει πολιτική για τα ναρκωτικά. Το σχέδιο ανακοινώθηκε, δημιουργήθηκαν αντιδράσεις και αμέσως πέρασε στο περιθώριο μήπως και καμφθούν αυτές οι αντιδράσεις». Μας τόνισε ότι τα γραφειοκρατικά προβλήματα μόνο με την αναγγελία του σχεδίου πολλαπλασιάστηκαν: «Για παράδειγμα, το 18 ΑΝΩ είναι μονάδα του ΕΣΥ και υποτίθεται ότι ο υπουργός δίνει βάρος στο ΕΣΥ που αναλαμβάνει και τον τομέα των εξαρτήσεων. Αυτό σημαίνει ότι ένα πρόγραμμα όπως αυτό του 18 ΑΝΩ (που ανήκει ήδη στο ΕΣΥ) πρέπει να διαθέτει προσωπικό όσο γίνεται πιο ικανό και εκπαιδευμένο ούτως ώστε να χρησιμοποιηθεί σαν "βάση" και για τα υπόλοιπα προγράμματα που θα δημιουργηθούν στο ΕΣΥ. 
Εδωσε, λοιπόν, η Ε.Ε. στο 18 ΑΝΩ ένα πρόγραμμα εκπαιδευτικό για όλο το προσωπικό, για 300 δηλαδή άτομα που θα εκπαιδευτούν στα καλύτερα κέντρα απεξάρτησης της Ευρώπης. Εγιναν οι επαφές με τους εκεί καθηγητές και τα πάντα ήταν έτοιμα να φύγουν κατά ομάδες οι εργαζόμενοι με λεφτά της Ε.Ε. για να τελειοποιήσουν την εκπαίδευση και την εμπειρία τους. Δυο φορές υπέγραψε ο υπουργός, αλλά τελικά το πρόγραμμα δεν θα γίνει γιατί διαφωνεί η γραμματέας της Ψυχικής Υγείας. Μα θα χαθούν τα λεφτά, τους είπαμε, είναι κρίμα να μην γίνει η εκπαιδευτική αυτή αποστολή. Τίποτα. »Η απάντηση ήταν ότι έπρεπε αυτό να είχε σταλεί στη διεύθυνση της Ψυχικής Υγείας όπου και εντάσσεται το 18 ΑΝΩ. Αυτό είναι σκάνδαλο, δεν εξηγείται. Δεν έχουν καταλάβει καν τι σημαίνουν τα ναρκωτικά!».
Εδωσε, λοιπόν, η Ε.Ε. στο 18 ΑΝΩ ένα πρόγραμμα εκπαιδευτικό για όλο το προσωπικό, για 300 δηλαδή άτομα που θα εκπαιδευτούν στα καλύτερα κέντρα απεξάρτησης της Ευρώπης. Εγιναν οι επαφές με τους εκεί καθηγητές και τα πάντα ήταν έτοιμα να φύγουν κατά ομάδες οι εργαζόμενοι με λεφτά της Ε.Ε. για να τελειοποιήσουν την εκπαίδευση και την εμπειρία τους. Δυο φορές υπέγραψε ο υπουργός, αλλά τελικά το πρόγραμμα δεν θα γίνει γιατί διαφωνεί η γραμματέας της Ψυχικής Υγείας. Μα θα χαθούν τα λεφτά, τους είπαμε, είναι κρίμα να μην γίνει η εκπαιδευτική αυτή αποστολή. Τίποτα. »Η απάντηση ήταν ότι έπρεπε αυτό να είχε σταλεί στη διεύθυνση της Ψυχικής Υγείας όπου και εντάσσεται το 18 ΑΝΩ. Αυτό είναι σκάνδαλο, δεν εξηγείται. Δεν έχουν καταλάβει καν τι σημαίνουν τα ναρκωτικά!».
Χωρίς πλαίσιο δράσης
Ολο το σχέδιο προβλέπει, όπως μας εξηγεί ο κ. Πουλόπουλος του ΚΕΘΕΑ, την αρμονική και επιβεβλημένη συνεργασία ανάμεσα στους φορείς. Ομως τη στιγμή αυτή δεν ισχύει τίποτα, διότι δεν έχει κατατεθεί στη Βουλή. Αποτέλεσμα όλες οι προτάσεις για αλληλοβοήθεια κρέμονται στον αέρα. Το ΚΕΘΕΑ πρότεινε να γίνει άμεσα ένα πρόγραμμα για τα παιδιά που περιμένουν στις λίστες του ΟΚΑΝΑ, αλλά και συμπληρωματική υποστήριξη στα παιδιά που ήδη παίρνουν υποκατάστατα. Πέρα από συναντήσεις και συνομιλίες παραγόντων των δύο οργανισμών τίποτα από αυτά δεν γίνεται λόγω ανυπαρξίας πλαισίου και εγκεκριμένου σχεδίου δράσης.
«Το σχέδιο δράσης δεν έχει καταστεί νόμος και επομένως δεν εφαρμόζεται ακόμα», μας εξήγησε ο κ. Φωτεινόπουλος. «Οι λίστες φτάνουν περίπου στις 4.500 αιτήσεις, αλλά συνεχώς παίρνουμε κόσμο. Προσπαθούμε να καλύψουμε όσο μπορούμε την επαρχία. Μέχρι να γίνουν αυτές οι μονάδες χρειάζεται αναμονή». Και ο πρόεδρος του ΟΚΑΝΑ προσθέτει μια σκληρή παρατήρηση: «Από υπερβολική δόση πεθαίνουν, όχι από την αναμονή». Για τον κ. Φωτεινόπουλο βραχυπρόθεσμη λύση δεν υπάρχει: «Οι νέες μονάδες θα καλύψουν το πρόβλημα αλλά υπάρχει και η λύση της ιδιωτικής θεραπείας. Προβλέπεται από το νόμο η ίδρυση τέτοιων ιδιωτικών μονάδων υπό την επίβλεψη και με τους όρους που θα θέτει το κράτος και ο ΟΚΑΝΑ. Ετσι θα λυθεί οριστικά και το πρόβλημα με τις λίστες».
Ειδικά στο θέμα ίδρυσης τέτοιων μονάδων οι άλλοι δύο συνομιλητές μας έχουν εντελώς αντίθετη άποψη και κατηγορηματικά διαφωνούν με το παραθυράκι αυτό στην ιδιωτικοποίηση της θεραπείας, ούτε και πείθονται βέβαια ότι όλα αυτά θα τα καλύψουν τα ασφαλιστικά ταμεία. Ενώ στο σχέδιο δράσης επισημαίνονται οι ιδιαίτερα σκληρές συνθήκες για τους εργαζόμενους στον τομέα αυτό, η πραγματικότητα είναι αντίθετη για τους περισσότερους: «Στους εργαζόμενους του ΟΚΑΝΑ τώρα δεν οφείλεται ούτε μία δραχμή. Πρόβλημα υπάρχει στα κέντρα πρόληψης που ανήκουν στους δήμους και στο υπ. Υγείας. ( Σημ. Ιστολόγου: Αμάν κύριε Φωτεινόπουλε τέτοια επιμονή να μας διώξετε..) Εκεί υπάρχει πρόβλημα και ο υπουργός κάθε μέρα αυτή τη δουλειά κάνει. Πιέζει τον υπουργό Οικονομίας να δώσει τα οφειλόμενα ποσά. Αυτά που αφορούν το 2007 τουλάχιστον», τονίζει ο κ. Φωτεινόπουλος. Είναι ακόμα νωπή η μνήμη των πρώτων ανακοινώσεων του υπουργού για το σχέδιο δράσης, δυο μόλις μέρες μετά τις προπέρσινες κινητοποιήσεις των εργαζομένων. Στο τέλος του σχεδίου δράσης υπάρχει το κεφάλαιο της δημόσιας λογοδοσίας για τη δράση και τα αποτελέσματα της εφαρμογής του πενταετούς προγράμματος: «Η διαδικασία ελέγχου και αξιολόγησης είναι συνδεδεμένη με μια διαρκή διαδικασία δημόσιας λογοδοσίας για την πορεία του σχεδίου δράσης και των αποτελεσμάτων του». Επειδή, όμως, το θέμα είναι πολύ σοβαρό για να αποτελεί το παραπάνω άλλο ένα σύντομο ανέκδοτο και μια που «ενσωματώθηκε» η κοινοτική οδηγία, τα περιθώρια έχουν στενέψει. Στις διπλανές στήλες οι εκπρόσωποι του 18 ΑΝΩ και του ΚΕΘΕΑ προτείνουν κάποιες άμεσες λύσεις μέχρι να έρθει στη Βουλή το ήδη καθυστερημένο κατά τρία χρόνια πενταετές σχέδιο. Η νομική προστασία από τις εξοντωτικές φυλακίσεις, η άμεση φροντίδα αντί για κυνηγητό και η ενημέρωση των πολιτών για το πρόβλημα δεν χρειάζονται ούτε βαρύγδουπες μελέτες ούτε τεράστια κεφάλαια. Λίγη θέληση χρειάζονται και πραγματικό ενδιαφέρον. Διαφορετικά, η κυβερνητική παρέμβαση για την αντιμετώπιση του προβλήματος θα περιοριστεί στη γνωστή εικόνα του πρωθυπουργού να παίζει μια φορά το χρόνο μπάλα με τα παιδιά της κοινότητας που βρίσκεται κοντά στο σπίτι του στη Ραφήνα.
«Τα ναρκωτικά είναι μια κοινωνική βαλβίδα»
Είναι βαθιά υποκριτικό να λένε ότι καθαρίζουν μια πλατεία. Ετσι συντηρούν τα φοβικά αντανακλαστικά του κόσμου, αναπαράγοντας τα κοινωνικά στερεότυπα για μιάσματα και φορείς κακών που δεν πρέπει να μολύνουν το υγιές σώμα της κοινωνίας. Οποια μορφή κι αν παίρνει αυτός ο ρατσισμός πρέπει να απομονώνεται. Από την πιο χυδαία μορφή, να τους πάμε σε ένα νησί, μέχρι το να τους απομονώσουμε στην περιφέρεια της Αθήνας. Το πρόβλημα αφορά όλα τα κοινωνικά στρώματα και όλο και μικρότερες ηλικίες. Πού θα τα πάνε αυτά τα παιδιά; Η νεολαία στρέφεται στην εξάρτηση για να αντιμετωπίσει τα αδιέξοδα μιας κοινωνίας και εκεί πρέπει να ανοίξει ο δρόμος για τη λύση. Η γειτονιά να ενημερωθεί, να σταματήσει να σκέφτεται κινδύνους και πτώση της αξίας του ακινήτου της. Να καταλάβουν όλοι πως ο καθένας μας οφείλει να διεκδικήσει πρώτα τους στοιχειώδεις όρους για τη ζωή του και να μπορέσει μετά να τα διεκδικήσει αυτά και για τον εξαρτημένο, τον αδύναμο.Ο φτωχός δεν έχει καλή περίθαλψη, πώς θα έχει ο εξαρτημένος; Το επιχείρημα ότι η περίθαλψη του ναρκομανούς είναι μια πολυτέλεια είναι πολύ κρίσιμο και πρέπει να απαντηθεί, να γίνει κατανοητό ότι δεν είναι «άξιος της τύχης του διότι μόνος του έμπλεξε». Το παιδί που παίρνει ναρκωτικά μπορεί να το έκανε με προσωπική επιλογή, ξέροντας πού θα μπλέξει, αλλά δεν είναι μια ελεύθερη επιλογή. Σπρώχτηκε εκεί, οδηγήθηκε εκεί σε μια κατάσταση κρίσης όπου βίωνε αδιέξοδα παντού. Σε αυτό είμαστε όλοι υπεύθυνοι.Θα μπορούσαν όλοι οι επιστήμονες, οι άνθρωποι της τέχνης και τα ΜΜΕ να δείξουν το πρόβλημα στην πραγματική του διάσταση χωρίς υπερβολές, όπως είναι. Αυτό δεν χρειάζεται λεφτά για να γίνει. Είμαι πεισμένη όμως πια από την εμπειρία μου, ότι αυτό δεν βολεύει. Περιθωριοποιούνται τα πιο ανήσυχα στρώματα της νεολαίας, όπως και στη δεκαετία του '60 στις ΗΠΑ, αυτά που θα ήθελαν να ζουν αλλιώς. Βολεύει να ζούνε αποχαυνωμένα τα ευαίσθητα παιδιά, να μείνουν εκτός. Η κοινωνία αντικειμενικά και πέρα από τις ατομικές ευαισθησίες του καθενός χρησιμοποιεί τα ναρκωτικά, είναι βαλβίδα, στρόφιγγα που ανοίγει για να φύγει αυτή η ένταση, η κοινωνική πίεση, για να μην γίνει έκρηξη. Πάντα μετά από ένα κύμα ριζοσπαστικοποίησης της νεολαίας ακολουθεί αυτή η προσπάθεια αποχαύνωσης με τα ναρκωτικά. Το ΕΣΥ έχει τέτοια κρίση που αν τα προγράμματα απεξάρτησης πάνε εκεί, θα γίνουν οι τοξικομανείς οι αποδιοπομπαίοι τράγοι. Ενα πυροτέχνημα ήταν μόνο, διότι δεν εξασφαλίζονται καθόλου οι προϋποθέσεις. Αυτή τη στιγμή οι ανάγκες για θεραπεία δεν καλύπτονται και το υπουργείο ανέχεται να λειτουργούν παράνομα πάρα πολλά προγράμματα που δεν έχουν επίσημη άδεια και δεν ξέρουμε τι κάνουν. Κάτι σαν τα κολέγια δηλαδή, και οι γονείς απελπισμένοι στέλνουν τα παιδιά τους και πληρώνουν μεγάλα ποσά, μια και όλα αυτά δεν είναι αναγνωρισμένα. Ο κρυφός στόχος είναι να δημιουργηθούν οι ιδιωτικές μονάδες που δήθεν θα καλύπτονται μελλοντικά από τα ασφαλιστικά ταμεία. Οταν τα ταμεία δεν μπορούν να καλύψουν έναν καρδιοπαθή, θα καλύπτουν τον τοξικομανή; Αυτά είναι αστεία πράγματα. Με τα ελλείμματα που έχουν τα ταμεία δεν είναι δυνατόν να χρηματοδοτούν απεξάρτηση σε ιδιωτικές μονάδες. Παρ' όλα αυτά οι συλλογικές και οι ατομικές προσπάθειες γίνονται από όλους μας, και για την ώρα αυτό είναι η μοναδική ελπίδα. Το κράτος εξακολουθεί να περιμένει ακόμα στη γωνία. ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΑΤΣΑ (Ψυχίατρος, μέλος της ομάδας 18 ΑΝΩ)
Είναι βαθιά υποκριτικό να λένε ότι καθαρίζουν μια πλατεία. Ετσι συντηρούν τα φοβικά αντανακλαστικά του κόσμου, αναπαράγοντας τα κοινωνικά στερεότυπα για μιάσματα και φορείς κακών που δεν πρέπει να μολύνουν το υγιές σώμα της κοινωνίας. Οποια μορφή κι αν παίρνει αυτός ο ρατσισμός πρέπει να απομονώνεται. Από την πιο χυδαία μορφή, να τους πάμε σε ένα νησί, μέχρι το να τους απομονώσουμε στην περιφέρεια της Αθήνας. Το πρόβλημα αφορά όλα τα κοινωνικά στρώματα και όλο και μικρότερες ηλικίες. Πού θα τα πάνε αυτά τα παιδιά; Η νεολαία στρέφεται στην εξάρτηση για να αντιμετωπίσει τα αδιέξοδα μιας κοινωνίας και εκεί πρέπει να ανοίξει ο δρόμος για τη λύση. Η γειτονιά να ενημερωθεί, να σταματήσει να σκέφτεται κινδύνους και πτώση της αξίας του ακινήτου της. Να καταλάβουν όλοι πως ο καθένας μας οφείλει να διεκδικήσει πρώτα τους στοιχειώδεις όρους για τη ζωή του και να μπορέσει μετά να τα διεκδικήσει αυτά και για τον εξαρτημένο, τον αδύναμο.Ο φτωχός δεν έχει καλή περίθαλψη, πώς θα έχει ο εξαρτημένος; Το επιχείρημα ότι η περίθαλψη του ναρκομανούς είναι μια πολυτέλεια είναι πολύ κρίσιμο και πρέπει να απαντηθεί, να γίνει κατανοητό ότι δεν είναι «άξιος της τύχης του διότι μόνος του έμπλεξε». Το παιδί που παίρνει ναρκωτικά μπορεί να το έκανε με προσωπική επιλογή, ξέροντας πού θα μπλέξει, αλλά δεν είναι μια ελεύθερη επιλογή. Σπρώχτηκε εκεί, οδηγήθηκε εκεί σε μια κατάσταση κρίσης όπου βίωνε αδιέξοδα παντού. Σε αυτό είμαστε όλοι υπεύθυνοι.Θα μπορούσαν όλοι οι επιστήμονες, οι άνθρωποι της τέχνης και τα ΜΜΕ να δείξουν το πρόβλημα στην πραγματική του διάσταση χωρίς υπερβολές, όπως είναι. Αυτό δεν χρειάζεται λεφτά για να γίνει. Είμαι πεισμένη όμως πια από την εμπειρία μου, ότι αυτό δεν βολεύει. Περιθωριοποιούνται τα πιο ανήσυχα στρώματα της νεολαίας, όπως και στη δεκαετία του '60 στις ΗΠΑ, αυτά που θα ήθελαν να ζουν αλλιώς. Βολεύει να ζούνε αποχαυνωμένα τα ευαίσθητα παιδιά, να μείνουν εκτός. Η κοινωνία αντικειμενικά και πέρα από τις ατομικές ευαισθησίες του καθενός χρησιμοποιεί τα ναρκωτικά, είναι βαλβίδα, στρόφιγγα που ανοίγει για να φύγει αυτή η ένταση, η κοινωνική πίεση, για να μην γίνει έκρηξη. Πάντα μετά από ένα κύμα ριζοσπαστικοποίησης της νεολαίας ακολουθεί αυτή η προσπάθεια αποχαύνωσης με τα ναρκωτικά. Το ΕΣΥ έχει τέτοια κρίση που αν τα προγράμματα απεξάρτησης πάνε εκεί, θα γίνουν οι τοξικομανείς οι αποδιοπομπαίοι τράγοι. Ενα πυροτέχνημα ήταν μόνο, διότι δεν εξασφαλίζονται καθόλου οι προϋποθέσεις. Αυτή τη στιγμή οι ανάγκες για θεραπεία δεν καλύπτονται και το υπουργείο ανέχεται να λειτουργούν παράνομα πάρα πολλά προγράμματα που δεν έχουν επίσημη άδεια και δεν ξέρουμε τι κάνουν. Κάτι σαν τα κολέγια δηλαδή, και οι γονείς απελπισμένοι στέλνουν τα παιδιά τους και πληρώνουν μεγάλα ποσά, μια και όλα αυτά δεν είναι αναγνωρισμένα. Ο κρυφός στόχος είναι να δημιουργηθούν οι ιδιωτικές μονάδες που δήθεν θα καλύπτονται μελλοντικά από τα ασφαλιστικά ταμεία. Οταν τα ταμεία δεν μπορούν να καλύψουν έναν καρδιοπαθή, θα καλύπτουν τον τοξικομανή; Αυτά είναι αστεία πράγματα. Με τα ελλείμματα που έχουν τα ταμεία δεν είναι δυνατόν να χρηματοδοτούν απεξάρτηση σε ιδιωτικές μονάδες. Παρ' όλα αυτά οι συλλογικές και οι ατομικές προσπάθειες γίνονται από όλους μας, και για την ώρα αυτό είναι η μοναδική ελπίδα. Το κράτος εξακολουθεί να περιμένει ακόμα στη γωνία. ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΑΤΣΑ (Ψυχίατρος, μέλος της ομάδας 18 ΑΝΩ)
Ευθύνες της πολιτείας, αλλά και της κοινωνίας
Η προσπάθεια για μια συντονισμένη εθνική στρατηγική για τα ναρκωτικά στην Ελλάδα και η κατάρτιση Εθνικού Σχεδίου Δράσης δείχνουν ατελέσφορες. Υστερα από μακρύ διάστημα καθυστερήσεων και παλινωδιών, η τελευταία εκδοχή του Εθνικού Σχεδίου Δράσης, αν και σαφώς βελτιωμένη σε σχέση με τις προγενέστερες, εξακολουθεί να αφήνει πολλά θέματα ανοικτά: Δεν διαθέτει σαφές χρονοδιάγραμμα δράσεων και δεν περιλαμβάνει κόστος και πρόβλεψη για τη στελέχωση των μονάδων. Ακόμα, εκκρεμεί η οικονομικοτεχνική μελέτη, το νομοθετικό πλαίσιο, ο οριστικός προϋπολογισμός και η συγκρότηση των προβλεπόμενων επιτροπών συντονισμού και στρατηγικής.
Η προσπάθεια για μια συντονισμένη εθνική στρατηγική για τα ναρκωτικά στην Ελλάδα και η κατάρτιση Εθνικού Σχεδίου Δράσης δείχνουν ατελέσφορες. Υστερα από μακρύ διάστημα καθυστερήσεων και παλινωδιών, η τελευταία εκδοχή του Εθνικού Σχεδίου Δράσης, αν και σαφώς βελτιωμένη σε σχέση με τις προγενέστερες, εξακολουθεί να αφήνει πολλά θέματα ανοικτά: Δεν διαθέτει σαφές χρονοδιάγραμμα δράσεων και δεν περιλαμβάνει κόστος και πρόβλεψη για τη στελέχωση των μονάδων. Ακόμα, εκκρεμεί η οικονομικοτεχνική μελέτη, το νομοθετικό πλαίσιο, ο οριστικός προϋπολογισμός και η συγκρότηση των προβλεπόμενων επιτροπών συντονισμού και στρατηγικής.
**Την ίδια στιγμή το πρόβλημα των ναρκωτικών εξακολουθεί να οξύνεται. Ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι εμπλέκονται στη χρήση ουσιών, οδηγούνται στη φυλακή, γίνονται αύξων αριθμός σε λίστες αναμονής και περιθωριοποιούνται. Τα κέντρα πρόληψης κλείνουν το ένα μετά το άλλο, οι φορείς θεραπείας παραμένουν σε αβεβαιότητα και οι τοπικές κοινωνίες ξεσηκώνονται για να απομακρύνουν τους χρήστες και, ενίοτε, και τις ίδιες τις υπηρεσίες. * Συγχρόνως, η κοινωνική φροντίδα, ελλείψει πόρων, συρρικνώνεται, καιροσκόποι ιδιώτες θησαυρίζουν εις βάρος των εξαρτημένων και των οικογενειών τους, προσφέροντας «μαγικές λύσεις» και το τέρας της γραφειοκρατίας θέτει εμπόδια στην προσπάθεια των φορέων να συνδεθούν με τις τοπικές κοινωνίες, να στελεχωθούν και να ανταποκριθούν με ευελιξία στις ανάγκες που διαπιστώνουν.
**Ενα αναλυτικό και τεκμηριωμένο σχέδιο δράσης αποτελεί προϋπόθεση για τον καλύτερο συντονισμό και την υλοποίηση εθνικής στρατηγικής για τα ναρκωτικά και διαρκές ζητούμενο για όσους δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτόν. Εστω, όμως, και χωρίς αυτό, οι πιο επείγουσες ανάγκες χρειάζεται να αντιμετωπιστούν με άμεσα μέτρα.
* Αυτή τη στιγμή στοιβάζονται στις φυλακές περισσότεροι από 5.000 εξαρτημένοι, χωρίς ουσιαστική δυνατότητα εξόδου από το πρόβλημα. Το υπουργείο Δικαιοσύνης, παρά τη σχετική θέσπιση νομοθετικού πλαισίου και την προετοιμασία που έχει κάνει το ΚΕΘΕΑ, επιδεικνύει ακατανόητη ολιγωρία στην ανάπτυξη νέων προγραμμάτων θεραπείας στα σωφρονιστικά καταστήματα. Αντί να χτίζονται νέες φυλακές με λειτουργία αποκλειστικά τιμωρητική, σε κάθε κατάστημα θα μπορούσε να δημιουργηθεί πτέρυγα, στην οποία θα λειτουργούν προγράμματα συμβουλευτικής και απεξάρτησης.
* Εκτός φυλακής, οι περισσότεροι άνθρωποι με πρόβλημα εξάρτησης από ηρωίνη είναι άνεργοι, με σοβαρά προβλήματα υγείας, νομικές εκκρεμότητες, στο περιθώριο της ζωής. Η χορήγηση υποκατάστατων και η λίστα αναμονής κατάντησαν άλλοθι αδράνειας. Για να ξεφύγουν από το πρόβλημα οι εξαρτημένοι, δεν αρκεί η χορήγηση υποκατάστατων. Χρειάζονται ψυχοκοινωνική υποστήριξη, επαγγελματική κατάρτιση και υποστήριξη για επανένταξη στην κοινωνία. Η δημιουργία θεραπευτικών προγραμμάτων σε κάθε υγειονομική περιφέρεια και η δικτύωση των φορέων θεραπείας, τόσο μεταξύ τους όσο και με τις υπηρεσίες υγείας, δικαιοσύνης και κοινωνικής φροντίδας, είναι επιτακτική ανάγκη.
* Εξίσου σημαντική προτεραιότητα αποτελεί η μείωση του αριθμού νέων ατόμων που ξεκινούν τη χρήση και πιθανά να εμπλακούν στην εξάρτηση. Απαιτείται η άμεση επίλυση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα κέντρα πρόληψης και η ανάπτυξη προγραμμάτων έγκαιρης παρέμβασης σε όλα τα μεγάλα αστικά κέντρα για νέους που πειραματίζονται με τη χρήση. Η δημιουργία ενός εθνικού δικτύου πρόληψης για την εφαρμογή συστηματικών προγραμμάτων στο σχολείο και στην κοινότητα θα έχει καλύτερα αποτελέσματα από την περιστασιακή και αποσπασματική προβολή διαφημιστικών σποτ αμφισβητούμενης ποιότητας και περιεχομένου.
**Τέλος, η αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου προς την κατεύθυνση της θεραπείας και της κοινωνικής ένταξης των χρηστών -και όχι του στιγματισμού και του αποκλεισμού τους- χρειάζεται να γίνεται ταυτόχρονα με την ευαισθητοποίηση και ενημέρωση των δικαστικών λειτουργών, ώστε οι ευνοϊκές προβλέψεις του νόμου να μη μένουν ανεφάρμοστες. Δυστυχώς, στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια ενώ το νομικό πλαίσιο γίνεται ηπιότερο, οι ποινές που επιβάλλονται είναι αυστηρότερες, με αποτέλεσμα ο αριθμός των φυλακισμένων συνεχώς να αυξάνεται και το πρόβλημα να εντείνεται. Δρ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΠΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ(διευθυντής του Κέντρου Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων - ΚΕΘΕΑ)
ΔΙΑΒΑΣΤΕ
Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης«Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Ναρκωτικά, 2008-2012» Το πρόγραμμα που συνέταξε ομάδα επιστημόνων, αλλά δεν έχει ακόμα μπει σε πορεία εφαρμογής.
Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης«Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Ναρκωτικά, 2008-2012» Το πρόγραμμα που συνέταξε ομάδα επιστημόνων, αλλά δεν έχει ακόμα μπει σε πορεία εφαρμογής.
http://www.mohaw.gr «Η κατάσταση του προβλήματος των ναρκωτικών στην Ευρώπη - 2008»
Η ετήσια έκθεση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας που παρουσιάστηκε στις Βρυξέλλες την περασμένη Πέμπτη.
Λεπτομέρειες δημοσιεύονται στον ιστοχώρο του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά (ΕΚΤΕΠΝ, http://www.ektepn.gr) και στο ευρωπαϊκό κέντρο European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (EMCDDA, http://www.emcdda. europa.eu).
ΚΕΘΕΑ (Κέντρο θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων)http://www.kethea.grΟ δίγλωσσος ιστοχώρος του ΚΕΘΕΑ περιλαμβάνει γενικές πληροφορίες, τελευταία νέα και ξεχωριστές σελίδες για κάθε κοινότητα.
ΟΚΑΝΑ (Οργανισμός Κατά των Ναρκωτικών)http://www.okana.gr
Το έργο και τα προγράμματα του οργανισμού στο χώρο της πρόληψης, της θεραπείας και της κοινωνικής επανένταξης ατόμων που αντιμετωπίζουν προβλήματα τα οποία σχετίζονται με τη χρήση ουσιών.
ΕΠΙΨΥ (Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής)http://www.epipsi.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου