Προλαμβάνουν τα ψυχοπαιδαγωγικά προγράμματα στα σχολεία

ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΤΑ ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ

Προλαμβάνουν τα ψυχοπαιδαγωγικά προγράμματα

 

Τη σπουδαιότητα των ψυχοπαιδαγωγικών προγραμμάτων παρέμβασης σε επίπεδο σχολικής τάξης για την αντιμετώπιση της επιθετικότητας αναδεικνύει έρευνα των Παιδαγωγικών Τμημάτων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Η έρευνα η οποία πραγματοποιήθηκε από τα Παιδαγωγικά Τμήματα Δημοτικής Εκπαίδευσης και Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας -έπειτα από χρηματοδότηση της Επιτροπής Ερευνών του ιδρύματος- και δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό «Emotional and Behavioral Difficulties», αναδεικνύει τη σπουδαιότητα των ψυχοπαιδαγωγικών προγραμμάτων παρέμβασης σε επίπεδο σχολικής τάξης για την αντιμετώπιση της επιθετικότητας. Οι ερευνήτριες (Ε. Ανδρέου, Ε. Διδασκάλου και Α. Βλάχου, επίκουρες Καθηγήτριες του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας) σχεδίασαν και υλοποίησαν ένα παρεμβατικό πρόγραμμα με βάση το αναλυτικό πρόγραμμα του Δημοτικού Σχολείου σε δέκα δημοτικά σχολεία του νομού Μαγνησίας. Οι κεντρικοί άξονες αυτού του προγράμματος ήταν η ευαισθητοποίηση των μαθητών για τα φαινόμενα της επιθετικότητας και του εκφοβισμού, ο αυτό-στοχασμός» των μαθητών σχετικά με το δικό τους ρόλο και το ρόλο της ομάδας σε καταστάσεις θυματοποίησης και η ενδυνάμωσή τους για την υιοθέτηση εναλλακτικών μορφών συμπεριφοράς όταν βρίσκονται μπροστά σε περιστατικά εκφοβισμού.

Όπως σημειώνουν οι ερευνητές «την τελευταία δεκαετία σε ολόκληρη την Ευρώπη, την Αυστραλία και την Αμερική έχουν μεθοδευτεί συστηματικές ενέργειες που στοχεύουν στην πρόληψη και καταπολέμηση της επιθετικότητας γενικά, αλλά και του εκφοβισμού ειδικότερα, καθώς και στην απόκτηση και παγίωση επιθυμητών μορφών κοινωνικής συμπεριφοράς στο χώρο του σχολείου. Τα προγράμματα παρέμβασης εφαρμόζονται κυρίως σε τρία διαφορετικά επίπεδα: Σε ατομικό επίπεδο, μέσω εξατομικευμένων παρεμβάσεων, σε επίπεδο τάξης, μέσω παρεμβάσεων και εμπλουτισμού του αναλυτικού προγράμματος και σε επίπεδο ολόκληρου του σχολείου, μέσω της ανάπτυξης μιας συγκεκριμένης σχολικής πολιτικής-πρακτικής για την πρόληψη και αντιμετώπιση των προβλημάτων συμπεριφοράς, η οποία εφαρμόζεται και αφορά σε ολόκληρο το σχολείο».

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Στην έρευνα πήραν μέρος συνολικά 454 μαθητές Δ΄, Ε΄ και ΣΤ΄ τάξης. Από αυτούς 248 συμμετείχαν στις παρεμβατικές δραστηριότητες, ενώ 206 συμμετείχαν στην έρευνα ως ομάδα ελέγχου, για να διαπιστωθεί με τη σύγκριση η αποτελεσματικότητα του προγράμματος. Στα αποτελέσματα της μελέτης παρατηρήθηκε, μεταξύ άλλων, συστηματική μείωση των περιστατικών εκφοβισμού, αλλαγή στις στάσεις των μαθητών απέναντι στους δράστες και τα θύματα, αύξηση της αυτεπάρκειας για υπεράσπιση των θυμάτων, καθώς και των συμπεριφορών υπεράσπισης. Το πρόγραμμα αποδείχθηκε πιο αποτελεσματικό για τα κορίτσια και τους μικρότερους σε ηλικία μαθητές. Ωστόσο, στον επανέλεγχο 6 μήνες μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος, όπως ήταν αναμενόμενο, πολλές από τις ωφέλειες που παρατηρήθηκαν δεν διατηρήθηκαν στον ίδιο βαθμό. Οι ερευνήτριες συμπεραίνουν πως τα προγράμματα σε επίπεδο σχολικής τάξης είναι μεν αποτελεσματικά για την αλλαγή στάσεων και συμπεριφορών που συνδέονται με την επιθετικότητα και τον εκφοβισμό στο χώρο του σχολείου, αλλά δεν επαρκούν από μόνα τους για την αντιμετώπιση τόσο πολύπλοκων φαινομένων. Προχωρούν, επίσης, σε μια σειρά από προτάσεις με σκοπό την ανάπτυξη της συλλογικής ευθύνης, την ενίσχυση της αίσθησης της κοινότητας στο χώρο του σχολείου και τη γενίκευση ψυχοπαιδαγωγικών πρακτικών, οι οποίες να αποβλέπουν στην αποδυνάμωση των μηχανισμών και διαδικασιών επιβολής εξουσιαστικής δύναμης εις βάρος ενός μεγάλου αριθμού ανίσχυρων μαθητών. 

http://www.eleftheria.gr/viewarticle.asp?aid=7403&pid=7&CategoryID=