Τρίτη 31 Μαρτίου 2015

Εκδήλωση για το "bullying" και το δημόσιο σχολείο με συμμετοχή μας - Ανοιχτός Κοινωνικός Χώρος "Σβούρα", Νίκαια, 4 Απρίλη



Στο Γυμνάσιο του Δημήτρη, ο Βασίλης με την παρέα του, μια ομάδα νταήδων, του προκαλούν τρόμο. Όταν μαθαίνει ότι πρέπει να πει την πρωινή προσευχή, ο Βασίλης καταλαμβάνει όλη του τη σκέψη. Τι θα γίνει όμως όταν θα φτάσει η μέρα να σταθεί μπροστά σε όλο το σχολείο και κυρίως μπροστά σ’ αυτόν; Αναζητώντας την ταυτότητά τους, μέσα από τη βία, ο ένας θα παίξει με τα όρια του άλλου.

Αυτό είναι το θέμα της ταινίας μικρού μήκους του Θανάση Νεοφώτιστου «Προσευχή», που κέρδισε το βραβείο «Χρυσός Διόνυσος» στο Φεστιβάλ Δράμας 2014. Μια ενδιαφέρουσα και δυνατή ταινία σχετικά με τον σχολικό εκφοβισμό, μέσα από την ματιά ενός νεαρού και πολλά υποσχόμενου σκηνοθέτη.

Με αφορμή την προβολή της ταινίας, θα συζητήσουμε για τη βία εκείνη, που τελευταία χαρακτηρίζεται «σχολικός εκφοβισμός» ή «bullying». Σχετίζεται με την υποβάθμιση του δημόσιου σχολείου και των κοινωνικών δεσμών; Είναι η βία στα σχολεία «ατομικό» πρόβλημα; Γιατί συμπεριφορές που μέχρι πρότινος τις λέγαμε, νοιώθαμε και αντιμετωπίζαμε με άλλο τρόπο, ξαφνικά χαρακτηρίζονται ως “bullying”; Ποιο ρόλο παίζει η εφηβεία, με τις αναταράξεις που φέρνει στις σχέσεις των εφήβων με τους ‘οικείους’ ενήλικες (γονείς, εκπαιδευτικούς);

Ομιλητές στην παραπάνω συζήτηση θα είναι οι:

-Ντελλής Αχιλλέας, συνεργάτης του Νεοφώτιστου Θανάση, καθηγητής και κινηματογραφικός ερευνητής


-Λάιος Νίκος, κοινωνικός ανθρωπολόγος –Σωματείο Εργαζομένων στα Κέντρα Πρόληψης των Εξαρτήσεων

Σάββατο 28 Μαρτίου 2015

Ενάντια και πέρα απ' τη ρητορική του (αντι)bullying - του Ανδρέα Βατσινά

Δίκτυο Κριτικής Ψυχολογίας



Ενάντια και πέρα απ' τη ρητορική του (αντι)bullying


Ανδρέας Βατσινάς

Τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να κάνει την εμφάνισή της στην ελληνική πραγματικότητα μια τάση θεραπευτικοποίησης της εκπαίδευσης, η οποία αντανακλά ευρύτερες δυτικές τάσεις και θεσμοθετημένες κρατικές πολιτικές. Ορισμένα στοιχεία της είναι η εισαγωγή κοινωνικών λειτουργών και ψυχολόγων στα σχολεία ως μέρος των προγραμμάτων απασχόλησης ανέργων, η εμφάνιση σεμιναρίων, ομιλιών και διαλέξεων σε καθηγητές και δασκάλους για τη σημασία της διαχείρισης και της έκφρασης των συναισθημάτων, και γενικότερα μια έμφαση στη ‘ψυχική/συναισθηματική υγεία’ και ‘ευεξία’ των παιδιών. Οι μαθητές που θα μπουν στο σχολείο τα επόμενα χρόνια θα έρθουν σε επαφή με ένα πολύ διαφορετικό σώμα θεσμικών λογικών και πρακτικών από εκείνο που συναντούσαν μέχρι πρότινος. Οι αντιλήψεις περί «παιδιού» ή «μαθητή» παίρνουν σταδιακά μια πολύ πιο θεραπευτική και ψυχολογική τροχιά, οι επιπτώσεις της οποίας δεν έχουν γίνει ακόμα πλήρως αντιληπτές.[1]

Αναπόσπαστο μέρος αυτής της διαδικασίας θεραπευτικοποίησης είναι η –σχετικά πρόσφατη– ανάπτυξη του λόγου του εκφοβισμού (bullying) ως κυρίαρχου ερμηνευτικού πλαισίου των ενδοσχολικών συγκρούσεων και των σχέσεων εξουσίας. Διάφοροι οργανισμοί και θεσμοί όπως η ‘Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου’, το ‘Παρατηρητήριο για την Πρόληψη της Σχολικής Βίας και του Εκφοβισμού’, το ‘Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά του Σχολικού Εκφοβισμού’, αρθρογράφοι στα ΜΜΕ, εκπαιδευτικοί, ψυχολόγοι, γονείς, μαθητές που ωθούνται σε δράσεις και τη δημιουργία βίντεο «ευαισθητοποίησης», τείνουν να αναπαράγουν ένα διάχυτο ηθικό πανικό και κινδυνολογία για τη ψυχική υγεία των παιδιών ή των νέων, κάνοντας λόγο για την εξάπλωση της «κοινωνικής μάστιγας» του bullying και της έξαρσης της βίας στα σχολεία. Ωστόσο, αντί να περιορίζεται στο χώρο της εκπαίδευσης, ο –ψυχολογικής προέλευσης– λόγος του bullying έχει ευρύτερες κοινωνικές επιπτώσεις, καθώς χρησιμοποιείται σταδιακά για τη νοηματοδότηση περιστατικών τα οποία μέχρι στιγμής γίνονταν αντιληπτά ως νεανική «παραβατικότητα» ή «βία» και βρίσκονταν σχεδόν αποκλειστικά στη σφαίρα δικαιοδοσίας του Νόμου (αστυνομία-δικαστήρια-εγκληματολογία). Ποιες συνθήκες οδήγησαν στο ξεδίπλωμα του λόγου περί (αντι)bullying και ποιες είναι οι αλλαγές που επιφέρει;


Η θεραπευτικοποίηση και η πολιτισμική αφήγηση του ‘ψυχολογικά τραυματισμένου θύματος’


Προκειμένου να αντιληφθούμε την ανάδυση του λόγου περί bullying, χρειάζεται να εξετάσουμε πολύ πρόχειρα κάποιες από τις ιστορικές καταβολές του. Από τις αρχές της δεκαετίας του ‘70 και μετά, μια σειρά κοινωνικών και πολιτικών αλλαγών οδήγησαν σε μια πρωτοφανή διάδοση της ψυχολογικής-θεραπευτικής γλώσσας ως μοντέλου αντίληψης του εαυτού στις ύστερες καπιταλιστικές κοινωνίες. Η Illouz (2008) υποστηρίζει ότι η αυξανόμενη διάδοση του θεραπευτικού λόγου και η αύξηση της παθολογικοποίησης συνδέεται με την αγορά (π.χ. τα οικονομικά και επαγγελματικά συμφέροντα ψυχολόγων, ψυχιάτρων, επαγγελματιών ψυχικής υγείας, φαρμακοβιομηχανιών), με την ανάγκη του κράτους για νομιμοποίηση και κοινωνικό έλεγχο, αλλά και με διάφορα πολιτικά υποκείμενα που έθεσαν νέες διεκδικήσεις από το κράτος, χρησιμοποιώντας βασικές πολιτισμικές ιδέες της θεραπευτικής γλώσσας για να προωθήσουν τους αγώνες τους.

Κομβικής σημασίας για τη θεραπευτικοποίηση ήταν η ιδέα πως «όλοι οι πολίτες είχαν ίσα δικαιώματα σε μία υγιή ψυχή» (Illouz, 2008), η οποία χρησιμοποιήθηκε για να αναγνωριστεί η ψυχική οδύνη διαφόρων «ψυχολογικά τραυματισμένων» ανθρώπων (βετεράνων του Βιετνάμ, ψυχικά και σωματικά κακοποιημένων παιδιών και γυναικών) και να διεκδικηθεί πολιτισμική αναγνώριση, ψυχολογική και οικονομική αποζημίωση για εκείνους, καθώς και να γίνουν αλλαγές στις σχέσεις εξουσίας και στη νομοθεσία. Όπως δείχνουν η Illouz (2008) και ο McLaughlin (2012), η ψυχολογική γλώσσα εκτόπισε τους προγενέστερους, περισσότερο «συλλογικούς» τρόπους νοηματοδότησης ορισμένων κοινωνικών προβλημάτων και εμπότισε τη γλώσσα με την οποία εκφράζονταν οι πολιτικοί αγώνες. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι άρχισαν να βλέπουν τον εαυτό τους με μια γλώσσα ψυχολογικά τραυματισμένου «θύματος» ή «επιζώντα». Οι παραπάνω αντιλήψεις έγιναν μέρος μιας θεραπευτικής πολιτισμικής αφήγησης για τον εαυτό, η οποία επεκτάθηκε και σε άλλα πεδία (από παιδιά που έπεφταν θύματα εκφοβισμού στο σχολείο, εργαζόμενους που ήταν θύματα εκφοβισμού στο χώρο εργασίας και αντιλαμβάνονταν την εργασιακή εκμετάλλευση και επισφάλεια ως εξατομικευμένο άγχος, κατάθλιψη ή εργασιακή εξουθένωση που όφειλαν να διαχειριστούν, θύματα πολέμου που είχαν «ψυχικά τραύματα», μέχρι και στοιβαγμένους μετανάστες στα διάφορα κολαστήρια συγκέντρωσης ή ανέργους που χρειάζονταν πρωτίστως «ψυχολογική» βοήθεια).

Ενώ η θεραπευτικοποίηση έμοιαζε αρχικά να διαθέτει πολιτικά προοδευτικές διαστάσεις και υποσχόταν να αναδείξει και να αμφισβητήσει τις δομικές σχέσεις εξουσίας και εκμετάλλευσης (μέσα στην πατριαρχική οικογένεια, στο σχολείο, στην επιχείρηση, στον παραλογισμό του πολέμου, στη μεταναστευτική πολιτική, τη δομική ανεργία), ουσιαστικά μετατόπισε την κριτική από το πολιτικό στο ψυχολογικό πεδίο και γύρισε μπούμερανγκ, καθώς υιοθετήθηκε από και ενσωματώθηκε στις ίδιες εξουσιαστικές πρακτικές και θεσμούς που στόχευε να ανατρέψει. Αντί να αντιταχθεί στο θεσμοθετημένο σεξισμό και στην καταπίεση απέναντι σε ΛΟΑΤ ανθρώπους, στον άνισο καταμερισμό της εργασίας, στην εργασιακή αλλοτρίωση, επισφάλεια και εκμετάλλευση, στα πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα που συνδέονταν με τους πολέμους, στη ρατσιστική μεταναστευτική πολιτική, στο επίκεντρο της έθεσε τον «ψυχολογικά τραυματισμένο» άνθρωπο-θύμα. Η θεραπευτική γλώσσα αφομοιώθηκε και προωθήθηκε με τόση επιτυχία από μια σειρά θεσμών, καθώς έμοιαζε να αμφισβητεί τις σχέσεις εξουσίας και να δίνει απαντήσεις σε κοινωνικο-πολιτικά ζητήματα, την ίδια στιγμή που τα έσπρωχνε κάτω απ’ το χαλί, μετατρέποντάς τα σε ατομικά ψυχολογικά ή συναισθηματικά προβλήματα που απαιτούσαν την αντίστοιχη υποστήριξη και παρέμβαση. Η ψυχολογική γλώσσα, απέχοντας πολύ από το να αμφισβητήσει τη δομική εκμετάλλευση, τις κοινωνικές ανισότητες και την ωμή βία της εξουσίας, έγινε απλώς το ήπιο θεραπευτικό δεκανίκι της, που παρουσίαζε εκείνους επί των οποίων ασκούταν ως ευάλωτους ή ελλειμματικούς ψυχισμούς, ως ψυχολογικά τραυματισμένα θύματα που χρειάζονταν «ψυχολογική βοήθεια». Ζητούμενο έγινε έτσι η (αυτο)θεραπεία του ψυχολογικά τραυματισμένου/ευάλωτου ατόμου ή η προστασία του μέσω της δημιουργίας αποστειρωμένων και ελεγχόμενων ζωνών ομιλίας, συμπεριφορών και σχέσεων, που δεν θα έθεταν σε κίνδυνο την εύθραυστη και ευάλωτη ύπαρξή του. 


Αυτή η θεραπευτική/ψυχολογική γλώσσα (και εξουσία) βρίσκει σύμφωνους ανθρώπους όλων των πολιτικών αποχρώσεων, από τα δεξιά μέχρι και τα αριστερά, τόσο δασκάλους όσο και γονείς, τόσο εργοδότες, εργαζόμενους και συνδικάτα, κυρίως λόγω της υπόσχεσής της πως θα προσφέρει διεξόδους σε σημαντικά κοινωνικοπολιτικά, εργασιακά και οικογενειακά ζητήματα. Η ομοφωνία αυτή οφείλεται, επίσης, στο ότι πολλοί/ές θεωρούν λανθασμένα την ψυχολογική/συναισθηματική σφαίρα και την «επιστημονική» της διαχείριση ως κάτι ανεξάρτητο και αυτόνομο από το πολιτικό και το κοινωνικό, και κάτι το ιδεολογικά ουδέτερο.


Η γλώσσα του bullying

 

Ο λόγος περί bullying που αναπτύχθηκε κατά τη δεκαετία του ’90 και άρχισε να εμφανίζεται στο ελληνικό συγκείμενο κυρίως τα τελευταία χρόνια ως ένα εισαγόμενο σώμα ψυχολογικής θεωρίας και ευρύτερης θεσμικής πρακτικής, είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τις παραπάνω τάσεις και μετασχηματισμούς. Ο συγκεκριμένος λόγος επικινδυνότητας προβληματοποιεί ένα μεγάλο εύρος συμπεριφορών, υπάγοντάς τες υπό την αυθεντία και την ειδημοσύνη της ψυχολογικής γνώσης. Επίσης, συνδέεται με διαδικασίες παθολογικοποίησης και ψυχολογικοποίησης της παιδικής/εφηβικής ηλικίας, που επιβάλλουν ένα γενικευμένο καθεστώς ελέγχου, επιτήρησης και κανονικοποίησης στο σχολικό πλαίσιο και ευρύτερα (βλ. Μπαϊρακτάρης, 2013· Παπαθανάσης, 2014). 

Η ρευστότητα και η ασάφεια που χαρακτηρίζει τους ορισμούς του ‘bullying’ οδηγεί στο τσουβάλιασμα πολύ ανόμοιων φαινόμενων και συμπεριφορών κάτω από την ίδια ταμπέλα/κατηγορία, συσκοτίζοντας και καθιστώντας ασήμαντες τις ποιοτικά διαφορετικές προθέσεις, αιτίες και επιδιώξεις που χαρακτηρίζουν τις διάφορες μορφές συγκρούσεων, καβγάδων ή/και βίας. Αυτές ποικίλουν ανάλογα με το πλαίσιο, τις συλλογικές και προσωπικές ιστορίες και σχέσεις εξουσίας που διαπερνούν τους εκάστοτε δρώντες και την κάθε συγκεκριμένη περίπτωση, και άρα χρειάζονται διαφορετικές –και κυρίως μη ψυχολογικές και ψυχοπαθολογικές– εξηγήσεις (π.χ. μικροπρακτικές γελοιοποίησης, πειραγμάτων ή προσβολής που αποτελούν μορφές αντίστασης σε σχέσεις καταπίεσης ή/και υπονόμευσης κυρίαρχων κανονιστικών προτύπων και ρόλων, έμφυλες και σεξουαλικοποιημένες μορφές επιθετικότητας και βίας, ένα πείραγμα για κάποιο χαρακτηριστικό όπως μεγάλη μύτη ή αυτιά, συγκρούσεις που πηγάζουν από τα προνόμια, το διαφορετικό γούστο και πολιτισμικούς αξιακούς κώδικες που συνδέονται με την ταξικότητα και τη φυλετικότητα, συγκρούσεις που απορρέουν από την ανταγωνιστική και ταξικά οργανωμένη εκπαιδευτική κουλτούρα που δημιουργεί ‘νικητές’ και ‘αποτυχημένους’, μορφές εξευτελισμού και ταπείνωσης που συνδέονται με κοινωνικές πρακτικές σεξισμού, καταπίεσης ΛΟΑΤ ανθρώπων ή ατόμων με αναπηρία).

Η αδυναμία του λόγου του bullying να διακρίνει τη διαφορετικότητα των παραπάνω περιπτώσεων και τη μη ψυχολογική τους φύση, δεν οδηγεί απλώς σε ένα τσουβάλιασμα, αλλά στη μετατροπή ορισμένων μορφών δομικής καταπίεσης (και των βαθύτερων κοινωνικών, ιστορικών και πολιτικών τους αιτιών) σε τίποτα περισσότερο από ένα υποκειμενικό βίωμα ψυχικής δυσφορίας, που γίνεται αντιληπτό αποκλειστικά σε μια εξατομικευμένη, ψυχολογική/συναισθηματική βάση ή/και ιατρικοποιείται ως συμπτώματα άγχους ή κατάθλιψης του ‘θύματος’. Εξίσου προβληματική είναι η αναγωγή των σχέσεων εξουσίας σε μια απολιτίκ και εξατομικευμένη «μη ανοχή στη διαφορετικότητα».

Συνέπεια της παραπάνω ψυχολογικής θεώρησης είναι η αφελής ιδέα πως οι δομικές σχέσεις καταπίεσης ή/και τα φαινόμενα βίας θα εξαλειφτούν μέσα από δράσεις «ευαισθητοποίησης» για το bullying που θα διδάξουν τα παιδιά και τους εφήβους να «σέβονται το διαφορετικό», να «είναι φίλοι» ή να σκέφτονται και να μιλούν σαν μικροί ψυχολόγοι· ψυχικά τραυματισμένα –ωστόσο ηρωικά– ‘θύματα/επιζώντες’[2] ή μετανοημένοι και γεμάτοι ενσυναίσθηση ‘θύτες’. Αντλώντας από την πολιτισμική αφήγηση του ψυχικά τραυματισμένου/ευάλωτου ατόμου, το ερμηνευτικό πλαίσιο του bullying οδηγεί σε μια αναπόφευκτη θυματοποίηση και ευαλωτότητα εκείνους που κατασκευάζει ως ‘θύματα’, ενώ παθολογικοποιεί αυτούς/ές που κατηγοριοποιεί ως ‘θύτες’ με έμφυλους, φυλετικά και ταξικά συγκεκριμένους τρόπους. Από τη μία, δημιουργείται ένα εύθραυστο υποκείμενο και μια κατάσταση στην οποία κάθε τι που μπορεί να διαταράσσει αυτή την ευθραυστότητα, αποτελεί bullying. Από την άλλη, συμπεριφορές που μέχρι στιγμής γίνονταν αντιληπτές στον καθημερινό λόγο ως ένα ζήτημα ευγένειας ή πειράγματος, ψυχο(παθο)λογικοποιούνται (δεν είσαι πλέον ‘άξεστος’, ‘αγενής’ ή ‘πειραχτήρι’, αλλά ‘bully’).


Καθώς ο λόγος του bullying ανάγει κοινωνικοπολιτικές διαδικασίες σε ατομικές αλληλεπιδράσεις –που παρουσιάζονται ως σχέσεις μεταξύ προκατασκευασμένων ταυτοτήτων ‘θύτη’ και ‘θύματος’ και «εξηγούνται» με βάση κάποια υποτιθέμενα ψυχολογικά χαρακτηριστικά τους (π.χ. χαμηλή ή υψηλή αυτοεκτίμηση, εσωστρέφεια ή εξωστρέφεια, έλλειψη ενσυναίσθησης, συναισθηματική ανωριμότητα, ανασφάλειες, αυταρχική ή αντικοινωνική προσωπικότητα, επιθετικότητα κοκ) ή την οικογενειακή ανατροφή τους– καθιστά αόρατες τις σχέσεις εξουσίας και τις ευρύτερες θεσμοθετημένες πρακτικές που διαπερνούν αυτές τις διαδικασίες. Έτσι, καταλήγει να συμβάλλει στην παγίωση και ενίσχυση των σχέσεων εξουσίας και δομικής καταπίεσης που μοιάζει να αμφισβητεί και να υπονομεύει.[3]

Ας δούμε μερικά παραδείγματα. Η είδηση πως ο Sergei Casper, ένας μαθητής στη Ρωσία, βρήκε φριχτό θάνατο κατά τον βασανισμό από τους συμμαθητές του, περιγράφτηκε ως περιστατικό bullying. Αυτό το ερμηνευτικό πλαίσιο όχι μόνο καθιστά ανεξήγητα και ασήμαντα τα αίτια του συγκεκριμένου περιστατικού[4], αλλά αποπολιτικοποιεί και συγκαλύπτει άμεσα την κοινωνικοπολιτική και πολιτισμική τους διάσταση. Η παραπάνω επίθεση φαντάζει ακατανόητη αν δεν ληφθεί υπόψη το πατριαρχικό και θεσμικά καταπιεστικό για τα ΛΟΑΤ άτομα πλαίσιο που έχει διαμορφωθεί στη Ρωσία κατά τα τελευταία χρόνια. Ενδεικτικά αυτού του πλαισίου είναι όχι μόνο οι αντι-γκέι νόμοι του Πούτιν, αλλά και μια σειρά επιθέσεων, περιστατικών βασανισμού, βιασμού και δολοφονιών ομοφυλόφιλων, που ανέχεται –αν δεν στηρίζει ενεργά– σημαντικό μέρος της ρώσικης κοινωνίας.

Έτσι, το περιστατικό αυτό δεν αποτελεί κάποια απρόσμενη παθολογική περίπτωση ‘bullying’ που οφείλεται στην «ψυχολογία» των ‘θυτών’ ή του ‘θύματος’, αλλά ένα «φυσιολογικό» τελετουργικό επιβολής της ηγεμονικής αρρενωπότητας σε εκείνες που θεωρούνται υποδεέστερες εντός ενός έντονα πατριαρχικού και ομοφοβικού πλαισίου (βασική αιτία ήταν η αγάπη του για τις τέχνες και η επιθυμία του να δίνει παραστάσεις). Η ανεξήγητη «αδιαφορία» της καθηγήτριας που βρισκόταν μπροστά στο περιστατικό, δείχνει αν όχι τη συμμόρφωσή της με το συγκεκριμένο φαλλοκρατικό πλαίσιο, τότε τουλάχιστον την ανοχή της απέναντι σε αυτό. Αντίστοιχα, στην πρόσφατη υπόθεση του Βαγγέλη Γιακουμάκη που πήρε πρωτοφανή δημοσιότητα, τα αίτια δεν πρέπει να αποδίδονται σε κάποια υποτιθέμενη ψυχοπαθολογία των ‘θυτών’ ή στα ψυχολογικά χαρακτηριστικά του ‘θύματος’, αλλά στη θεσμοθετημένη επιβολή μιας ορισμένης μάτσο αρρενωπότητας, με τους διάφορους εξευτελισμούς και καψώνια να συνοδεύονται από την παρότρυνση των κρητικών συγκατοίκων του: «να δείχνεις και να φέρεσαι σαν Κρητικός. Να είσαι σκληρός άνδρας, όπως όλοι οι συντοπίτες σου».

Στις παραπάνω περιπτώσεις (όπως και σε πολύ διαφορετικές περιπτώσεις) ο λόγος του bullying μας επιτρέπει να νοηματοδοτήσουμε διάφορα φαινόμενα και να μιλήσουμε γι' αυτά, εγκλωβίζοντας όμως τη σκέψη μας σε ένα επιφανειακό επίπεδο ψυχολογίας, ψυχοπαθολογίας ή προβληματικής οικογενειακής ανατροφής, με αποτέλεσμα να παραβλέπουμε τις βαθύτερες κοινωνικοπολιτικές και πολιτισμικές τους διαστάσεις καθώς και τις σχέσεις εξουσίας που διαπλέκονται με αυτά.    



Βιβλιογραφία

Brunila, K. (2012a). From Risk to Resilience: The therapeutic ethos in youth education. Education Inquiry, 3(3): 451-464.

Brunila, K. (2012b). A diminished self: Entrepreneurial and therapeutic ethos working with the same aim.European Educational Research Journal, 11(4): 477-486.

Coppock, V. (2011). Liberating the Mind or Governing the Soul? Psychotherapeutic Education, Children’s Rights and the Disciplinary StateEducation Inquiry, 2(3): 385-399.

Illouz, E. (2008). Saving the modern soul. Berkeley: University of California Press.

Ecclestone, K., Hayes, D. (2008). The Dangerous Rise of Therapeutic Education. London: Routledge.

McLaughlin, K. (2012). Surviving identity. Vulnerability and the psychology of recognition. London & New York: Routledge.

Μπαϊρακτάρης, Κ. (2013). Ο εκφοβισμός στα σχολεία και η βία της φτώχειας. Εφημερίδα των Συντακτών, 1 Σεπτεμβρίου http://archive.efsyn.gr/?p=102200

Παπαθανάσης, Λ. (2014). Η κατασκευή της «ενδοσχολικής βίας». Ανακτήθηκε απόhttps://lefterisp.wordpress.com/2014/12/11/v/ 


Ringrose, J., Renold, Ε. (2010). Normative cruelties and gender deviants: The performative effects of bully discourses for girls and boys in school. British Educational Research Journal, 36(4): 573-96.


Η δεύτερη και η τρίτη φωτογραφία είναι των Vianh Kiet και Steve Schlackman, αντίστοιχα.



[1] Για κριτικές αυτού που έχει ονομαστεί ‘θεραπευτικό έθος’ στην εκπαίδευση ή ‘θεραπευτική εκπαίδευση’ βλ. Ecclestone & Hayes (2008), Brunila (2012a), Coppock (20
11). Για τη σχέση του θεραπευτικού έθους με ένα νεοφιλελεύθερο επιχειρηματικό έθος, βλ. Brunila (2012b).  
[2] Χαρακτηριστική είναι εδώ η δήθεν χειραφετητική παρακίνηση «μίλα, μη φοβάσαι».
[3] Όπως δείχνουν οι Ringrose & Renold (2010), ο λόγος του bullying και ο υπεραπλουστευτικός του δυισμός ‘θύτη/θύματος’ αντλούν από και διαιωνίζουν ιεραρχικές έμφυλες σχέσεις και πρότυπα, επιβάλλοντας κανονιστικά ιδανικά αρρενωπότητας και θηλυκότητας.
[4] Υπάρχει μια πολύ προβληματική κυκλικότητα και ταυτολογία στον λόγο του bullying, σύμφωνα με την οποία το ‘bullying’ παρουσιάζεται τόσο ως η αιτία/«εξήγηση» όσο και το όνομα του υπό περιγραφή φαινομένου.


Τρίτη 24 Μαρτίου 2015

Δελτίο Τύπου


ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΤΑ ΚΕΝΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΩΝ ΟΥΣΙΩΝ
Εργατοϋπαλληλικό Κέντρο Αθήνας – Τηλ. 6976878867, 6985713648, 6978741064.  

24 Μάρτη 2015

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Στις 19 Μάρτη 2015 οι εργαζόμενες και εργαζόμενοι των 75 Κέντρων Πρόληψης πετύχαμε μια πρώτη δικαίωση στον παρατεταμένο αγώνα για την αξιοπρέπειά μας και τη σωτηρία των υπηρεσιών μας. Η ρύθμιση του μισθολογικού προβλήματός μας, δια του ν. 4320/2015, σηματοδοτεί τα ακόλουθα σημαντικά:

- Παύονται οι διαφορετικές μισθολογικές «ταχύτητες», η άνιση μεταχείριση εργαζομένων του ίδιου κλάδου. Μάλιστα χωρίς καμιά αναδρομική επιβάρυνση των εργαζομένων, που δεν ευθύνονται για την προηγούμενη χαοτική κατάσταση.

-  Τίθενται οι βάσεις εξομάλυνσης της λειτουργίας των 75 δομών, καθότι οι διοικήσεις του ΟΚΑΝΑ -διαμεσολαβητή της επιχορήγησης του Υπουργείου Υγείας προς τα Κέντρα Πρόληψης- εδώ και καιρό χρησιμοποιούν τις αναδρομικές περικοπές μισθών στα Κέντρα Πρόληψης, για να «ισοφαρίσουν» λογιστικά τα χρήματα που παρατύπως δεν απέδωσαν στα Κέντρα Πρόληψης σε προηγούμενα έτη (πάνω από 5,5 εκ. ευρώ) αλλά και για να καθυστερήσουν τις υπογραφές διμερών συμβάσεων με τις δομές και να επιβάλουν τους δικούς τους όρους σε αυτές.

- Τίθενται, συνεπώς, και οι βάσεις εξυγίανσης ενός μέρους των προβληματικών πλευρών της λειτουργίας του ΟΚΑΝΑ, αναφορικά με την κακοδιαχείριση χρημάτων που δεν του ανήκουν.

- Όλα αυτά πετυχαίνονται χωρίς «δημοσιονομικό κόστος», εφ’ όσον τα 13 εκ. ευρώ, που προβλέπονται ως επιχορήγηση των Κέντρων Πρόληψης για το 2015, για πρώτη φορά στα χρονικά αποδοθούν φέτος στις δομές κανονικά και εις ολόκληρο. Στην τέτοια, ακριβώς, έναρξη μιας περιόδου «κανονικότητας» συμβάλλει η διάταξη του νόμου.

Θέλουμε να πούμε ένα «μπράβο» σε όσες και όσους πιστέψαμε και παλέψαμε μαζί για την ανάδειξη και επίλυση των προβλημάτων, που συσσωρεύονταν γύρω από το μισθολογικό μπλοκάρισμα του κλάδου μας. Ήταν ένας αγώνας σκληρός, που άντεξε και πέτυχε μονάχα επειδή μέσα απ’ την ίδια τη δουλειά μας συνδέθηκε με τις τοπικές κοινωνίες, τις καθημερινές μάχες προσώπων και συλλογικοτήτων για μια ζωή που καταχτιέται, δεν χαρίζεται.

Έχοντας περάσει από χίλια κύματα, ξέρουμε πολύ καλά ότι κάθε καρπός των αγώνων μας μπορεί γρήγορα να σαπίσει μες στους πνιγηρούς δαιδάλους του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας των Κέντρων Πρόληψης. Ενός πλαισίου δομημένου για να τρέφει ιδιοτελείς επιδιώξεις τοπικών συστημάτων εξουσίας, που επί πολλά χρόνια έχουν μάθει να χρησιμοποιούν το έργο μας ως επικοινωνιακό «κεφάλαιο κοινωνικής ευαισθησίας», μακριά από τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας. Δομημένου για να συντηρεί αδιαφανείς σχέσεις μεταξύ αυτών και των εκάστοτε διορισμένων διοικήσεων του ΟΚΑΝΑ, αλλά και άλλων «κυβερνητικών παραγόντων», ώστε να μοιράσουν κονδύλια και συμφέροντα, αντί να εργαστούν βάσει ενός σχεδίου για την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών πρόληψης των εξαρτήσεων και προαγωγής της ψυχοκοινωνικής υγείας στους κατοίκους της χώρας. Αναγνωρίζουμε ότι όλα αυτά τα χρόνια υπήρξαν εκπρόσωποι των τοπικών κοινωνιών, που μέσα από τα Δ.Σ. Κέντρων Πρόληψης αγωνίστηκαν σε μιαν άλλη κατεύθυνση, συνιστούν όμως εξαιρέσεις, που επίσης ασφυκτιούν μέσα στις συμπληγάδες του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας των δομών.

Το Σωματείο μας από την αρχή πάλεψε τα εργασιακά δικαιώματα των μελών σαν αναπόσπαστη κίνηση μιας συνολικής ανατροπής αυτής της στρεβλής κατάστασης. Όχι με τον στενοκέφαλο στόχο μετατροπής των Κέντρων Πρόληψης σε μια πυραμιδική, «τυπική» κρατική υπηρεσία, με τις τοπικές κοινωνίες απούσες, αλλά για μια ουσιαστική συσστράτευσή τους μέσα από ένα ενιαίο, ξεκάθαρο και διαφανές πλαίσιο κανόνων, στην υπόθεση μιας πρόληψης δημόσιας, αντι-εργαλειακής, χειραφετικής, ενσαρκωμένης σε σχέσεις.

Γι’ αυτό και ο αγώνας μας συνεχίζεται μέχρι την πλήρη ανεξαρτητοποίηση των Κέντρων Πρόληψης από τοπικούς «πασάδες» και τον «βεζίρη» ΟΚΑΝΑ: με τη θεσμική κατοχύρωση των δομών και των υπηρεσιών τους ως αδιαμφισβήτητα δημόσιες, μέσα σε ένα ευρύτερο πλέγμα δημόσιων υπηρεσιών αντιμετώπισης της εξάρτησης, βασισμένο στην ισοτιμία, τη συνεργασία, την ανταλλαγή και τη συμπληρωματικότητα. Έως τότε θα συνεχίσουμε να κάνουμε ό,τι είναι ανθρωπίνως δυνατό, προκειμένου να παρέχουμε τις υπηρεσίες μας στους πάνω από 100.000 ανθρώπους διαφορετικών κοινωνικών ομάδων (εκπαιδευτικοί, γονείς, μαθητές, στρατεύσιμοι, αστυνομικοί, κ.ά.) πανελλαδικά, συμβάλλοντας σε μια χρειαζούμενη συλλογική προσπάθεια επανασυγκρότησης των κοινωνικών δεσμών, επανασύνδεσης της κοινωνίας με την πολιτική, ενεργητικής μετάβασης σ’ ένα ξέφωτο αξιοπρέπειας, δημοκρατίας και δικαιοσύνης.


Το Δ.Σ. του Σωματείου


Τετάρτη 18 Μαρτίου 2015

Υπ. Παιδείας: Κοινωνικοί λειτουργοί και ψυχολόγοι στα σχολεία


Υπ. Παιδείας: Κοινωνικοί λειτουργοί και ψυχολόγοι στα σχολεία

16 Μαρτίου




Με δηλώσεις του στον τηλεοπτικό σταθμό Star, ο υπουργός Παιδείας Αριστείδης Μπαλτάς τόνισε ότι το υπουργείο θα επιστρατεύσει κάθε πρόσφορο μέσο που έχει στη διάθεσή του ώστε να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού, μετά και την πρόσφατη τραγωδία με θύμα τον αδικοχαμένο φοιτητή Βαγγέλη Γιακουμάκη.  

Ο κ. Μπαλτάς τόνισε ότι στους σχεδιασμούς του υπουργείου Παιδείας περιλαμβάνεται η τοποθέτηση ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών στις σχολικές μονάδες - «ει δυνατόν σε κάθε σχολείο». Ο υπουργός υπογράμμισε ότι «ο Βαγγέλης Γιακουμάκης είναι το πρώτο καταγεγραμμένο θύμα με θάνατο του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού» και πρόσθεσε ότι απαιτείται συντονισμένη προσπάθεια σε όλα τα επίπεδα για την αποτροπή του φαινομένου.

Αύριο Τρίτη ο κ. Μπαλτάς θα συναντηθεί με τους Ευρωπαίους ομολόγους του, με σκοπό τη διαπαιδαγώγηση της νέας γενιάς αλλά και των καθηγητών και των γονιών στις ιδέες που στρέφονται κατά του ρατσισμού, της μισαλλοδοξίας, της ξενοφοβίας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Ρατσισμού στις 21 Μαρτίου, θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση την Παρασκευή, στο υπουργείο Παιδείας, κατά την οποία τα παιδιά θα ζωγραφίσουν εικόνες για την κοινωνική αποδοχή και τον σεβασμό προς τους συμμαθητές τους, και θα συζητήσουν με τον υπουργό εκφράζοντας τις δικές τους σκέψεις.

Αναδημοσίευση από Το Κουτί της Πανδώρας

Δευτέρα 16 Μαρτίου 2015

Δελτίο Τύπου: Για τον χαμό του Βαγγέλη Γιακουμάκη


ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΤΑ ΚΕΝΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΩΝ ΟΥΣΙΩΝ
Εργατοϋπαλληλικό Κέντρο Αθήνας Τηλ. 6985713648, 6978741064, 6976878867.  
                        
Δευτέρα, 16 Μάρτη 2015

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Ως Σωματείο των Εργαζομένων στα Κέντρα Πρόληψης των Εξαρτήσεων θα θέλαμε να εκφράσουμε τη θλίψη και τον προβληματισμό μας για τον χαμό του Βαγγέλη Γιακουμάκη.

Τα τελευταία χρόνια παρακολουθούμε ζαλισμένοι «προγράμματα για την αντιμετώπιση της σχολικής βίας και του εκφοβισμού» («Κοινωνικό Σχολείο», λογής «Παρατηρητήρια» κλπ.), στημένα για να ξεκοκαλιστούν γρήγορα και εύκολα χρήματα του ΕΣΠΑ, αφήνοντας ανέγγιχτους τους κοινωνικούς όρους έντασης του φαινομένου. Δεν αναφερόμαστε μονάχα στην ταξική και πατριαρχική δομή της κοινωνίας, με όλες τις συμπαραδηλώσεις της. Η -χρονικά μεταγενέστερη αυτών- επικράτηση του οντολογικού παραδείγματος της εξατομίκευσης, που πλημμυρίζει τους ανθρώπους με τη βία της ίδιας της αποκοινωνικοποίησής τους, κορυφώθηκε την τελευταία πενταετία, με αφορμή την ανατροπή όσων για γενιές ολόκληρες υπήρξαν «δεδομένα»: μια ανατροπή που χρειάζεται, αλλά με προοδευτικό/δημοκρατικό πρόσημο και όχι όπως μας επιβάλλεται, σαν μαζικό πισωγύρισμα μέσα στο χάος ενός κυρίαρχου και απροσδιόριστου φόβου.

Αν πραγματικά θέλουμε να προσπαθήσουμε, να προλάβουμε όσο γίνεται την επώαση και άλλων απωλειών, δεν αρκεί να επικαλούμαστε λ.χ. έναν γενικό και αόριστο «εκφασισμό» σάμπως αυτός να μην μασάει κομμάτια και των δικών μας ψυχών. Αντίθετα, χρειάζεται πρώτα απ’ όλα ένας βαθύς επανασχεδιασμός της εκπαίδευσης, ώστε να μην λειτουργεί πια σαν ασθμαίνουσα βιομηχανία κατασκευής ανθρωπόμορφων γραναζιών, αλλά ως δώρο  προσφερμένο για την πλέρια κοινωνική και προσωπική καλλιέργεια κάθε ανθρώπου ως όλον. Στο πλαίσιο αυτό χρειάζεται και μια νέα στρατηγική πρόληψης, αποκαθαρμένη από «εργαλεία», «τεχνικές» και αυτοαναφορικές, ατελέσφορες «εξειδικεύσεις». Χρειάζεται μια πρόληψη που θα ενσαρκώνεται στην ενεργοποίηση της κοινωνίας, την επανασύνδεσή της με την πολιτική, την άμεση συμμετοχή της σε όσα την αφορούν, στην πρόσβαση όλων των μελών της σε υπηρεσίες μόρφωσης και υγείας, σε εργασία, σε αθλητισμό και πολιτισμό, στη δυνατότητά μας να δημιουργήσουμε όλοι και όλες μαζί νέα πρότυπα και αξίες – σε ό,τι με δυο μονάχα λέξεις μπορούμε να ονομάσουμε αξιοπρεπή ζωή.

Ο Βαγγέλης, με τρόπο τραγικό μάς επισημαίνει ότι είναι πια ώρα.



Το Δ.Σ. του Σωματείου

Συνέντευξη Τύπου για την Συγκρότηση της Επιτροπής του Κοινοβουλίου για τον Λογιστικό Έλεγχο του Χρέους





Αθήνα 16 Μαρτίου 2015

Δελτίο Τύπου


Θέμα: Συνέντευξη Τύπου για την Συγκρότηση της Επιτροπής του Κοινοβουλίου για το Λογιστικό Έλεγχο του Χρέους και την προαγωγή της διεθνούς συνεργασίας της Βουλής με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τα Κοινοβούλια άλλων χωρών και άλλους διεθνείς οργανισμούς σε θέματα χρέους 


Τρίτη 17 Μαρτίου 2015

12 μ.μ.

Αίθουσα 150 – Βουλή

Θα μιλήσουν:

- Ζωή Κωνσταντοπούλου, Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων

- Σοφία Σακοράφα, Ευρωβουλευτής

- Eric Toussaint, ειδικός επιστήμων για θέματα επονείδιστου και παράνομου χρέους.

Θα υπάρξει ταυτόχρονη διερμηνεία στην αγγλική και στη γαλλική γλώσσα για τους εκπροσώπους του ξένου τύπου.



Αναδημοσίευση από την ιστοσελίδα της Βουλής 


Τετάρτη 11 Μαρτίου 2015

Ορισμός Επιτροπής Παρακολούθησης της Λειτουργίας των Κέντρων Πρόληψης με Απόφαση του Υπουργού Υγείας

Σχόλιο Ιστολόγου:

Επισημαίνουμε ότι η Επιτροπή είχε οριστεί πρώτη φορά στις 22 Σεπτέμβρη 2014, αλλά δεν συνεδρίασε ποτέ, με τη δικαιολογία ότι ο τότε ορισμένος Πρόεδρός της μεταφέρθηκε σε άλλη Διεύθυνση του Υπουργείου, με την αλλαγή οργανογράμματος... Ένα ακόμη ψεύτικο πρόσχημα, καθώς η Επιτροπή προβλέπεται στην 7ετή Προγραμματική Σύμβαση για τη Λειτουργία των Κέντρων Πρόληψης, όπου πουθενά δεν αναφέρεται ότι ο Πρόεδρος της Επιτροπής πρέπει να είναι από τη μια Διεύθυνση του Υπουργείου ή την άλλη...

Το μόνο όργανο που μπορεί να έχει εποπτική ματιά για τα χίλια μύρια όσα συμβαίνουν στα Κέντρα Πρόληψης είναι, λοιπόν, έτοιμο να επαναλειτουργήσει μετά από 14 πολύ ζόρικους μήνες.








Αναδημοσίευση από τη ΔΙΑΥΓΕΙΑ

«Το σκάνδαλο των διοδίων στη νέα κατάσταση που διαμορφώνεται στη χώρα» - Ημερίδα στις 28/3/15

«Το σκάνδαλο των διοδίων στη νέα κατάσταση που διαμορφώνεται στη χώρα» - Ημερίδα στις 28/3/15



ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ


Με αφορμή την αλλαγή του πολιτικού τοπίου στη χώρα μας, αλλά και τις πρωτοφανείς διώξεις των εταιρειών, μέσω εξοντωτικών προστίμων, διαταγών πληρωμής, αγωγών και ποινικών διώξεων εναντίον εκατοντάδων πολιτών, Επιτροπές Αγώνα κατά των Διοδίων από όλη την Ελλάδα οργανώνουν ημερίδα με θέμα:

«Το σκάνδαλο των διοδίων στη νέα κατάσταση που διαμορφώνεται στη χώρα»


Οι συμβάσεις παραχώρησης των εθνικών μας οδών, το κοινωνικό αγαθό της ελεύθερης μετακίνησης, η ανθρωπιστική κρίση, τα πρόστιμα και οι διώξεις.



Εξειδικευμένοι επιστήμονες, νομικοί, πολίτες και πολιτικοί συζητούν για τις συμβάσεις παραχώρησης, την κατάργηση των νόμων Ρέππα-Βορίδη και τις νέες μορφές αγώνα κατά των διοδίων το Σάββατο 28 Μαρτίου 2015 στις 10:00 π.μ. στο αμφιθέατρο της Διεύθυνσης Μεταφορών Περιφέρειας Αττικής, Μεσογείων 156, στην Αθήνα.


Την ημερίδα οργανώνουν: 
Η Συντονιστική Επιτροπή Φορέων και Κατοίκων Β.Α. Αττικής ενάντια στα Διόδια 
και 
η Εθελοντική Ομάδα Δράσης Ν. Πιερίας


Πληροφορίες: 6973380700, 6944298970 και 6974072825


Αναδημοσίευση από το diodiastop.blogspot.gr

Τρίτη 10 Μαρτίου 2015

Νέες διοικήσεις σε ΕΟΦ, ΕΠΥ, ΚΕΕΛΠΝΟ, ΕΟΜ


Νέες διοικήσεις σε ΕΟΦ, ΕΠΥ, ΚΕΕΛΠΝΟ


Δευτέρα, 09 Μαρτίου 2015 


Νέες διοικήσεις στον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ), στην Επιτροπή Προμηθειών Υγείας (ΕΠΥ), στον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ), στο Κέντρο Ελέγχου & Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ) και της Ειδικής Επιτροπής για τις λίστες φαρμάκων, ανακοίνωσε απόψε το υπουργείο Υγείας.
Στον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ), πρόεδρος αναλαμβάνει η Κατερίνα Αντωνίου, Επίκουρη Καθηγήτρια Φαρμακολογίας στο Τμήμα Ιατρικής του Πανεπιστήμιου Ιωαννίνων και αντιπρόεδρος η Δέσποινα Μακριδάκη που είναι κλινικός φαρμακοποιός ΕΚΠΑ, νοσοκομειακός φαρμακοποιός, διευθύντρια ΕΣΥ και διευθύντρια του ενοποιημένου φαρμακείου του «ΓΝΑ Σισμανόγλειο - Αμαλία Φλέμινγκ».
Στην Επιτροπή Προμηθειών Υγείας (ΕΠΥ) πρόεδρος αναλαμβάνει η Πετρούλα Σαρτζετάκη, δικηγόρος και διδάκτωρ Νομικής του Πανεπιστημίου Aix-Marseille. 
Στον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων τη θέση του προέδρου παίρνει ο Ανδρέας Καραμπίνης, καθηγητής επείγουσας Ιατρικής ΕΚΠΑ και συντονιστής διευθυντής της ΜΕΘ του Ωνασείου.
Στο Κέντρο Ελέγχου & Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ) τοποθετούνται , πρόεδρος ο Αθανάσιος Γιαννόπουλος, ομότιμος καθηγητής χειρουργικής του Πανεπιστήμιο Αθηνών και αντιπρόεδρος ο Ευστάθιος Πανταζής, δικηγόρος- κοινωνιολόγος.
Στην ειδική Επιτροπή Κατάρτισης Καταλόγου Συνταγογραφούμενων Φαρμακευτικών Ιδιοσκευασμάτων και Εξορθολογισμού Πλαισίου Χορήγησης Ιδιοσκευασμάτων για Σοβαρές Ασθένειες, πρόεδρος ορκίσθηκε ο Δημήτρης Κούβελας, καθηγητής φαρμακολογίας και κλινικής φαρμακολογίας, στο Τμήμα Iατρικής, Α.Π.Θ., ενώ στην Επιτροπή Τιμών Φαρμάκων, τοποθετήθηκε πρόεδρος ο Ιωάννης Φίλος, αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Πηγή: ΑΜΠΕ

Αναδημοσίευση από την Ναυτεμπορική