13η Ευρωπαϊκή Συνάντηση για την Προαγωγή της Αυτοβοήθειας
Οι ομάδες αυτοβοήθειας/αλληλοβοήθειας και η προαγωγή της αυτοβοήθειας / αλληλοβοήθειας σε μεταβατικές εποχές στην Ευρώπη:
Προκλήσεις και προοπτικές για τις ομάδες αυτοβοήθειας / αλληλοβοήθειας και τους επαγγελματίες υγείας του πεδίου.
Το Πρόγραμμα Προαγωγής Αυτοβοήθειας αποτελεί τη μοναδική κρατική πρόταση σε εθνικό επίπεδο που αξιοποιεί τη φιλοσοφία και τις εφαρμογές της αυτοβοήθειας / αλληλοβοήθειας στην αντιμετώπιση των ψυχοκοινωνικών προβλημάτων και των προβλημάτων υγείας. Κατά τα δεκατέσσερα χρόνια λειτουργίας του το πρόγραμμα έχει δώσει έμφαση στην οργάνωση ολοκληρωμένων δράσεων υποστήριξης εξαρτημένων και σε δράσεις εκπαίδευσης λειτουργών υγείας και φοιτητών κοινωνικών επιστημών σε καινοτόμες μεθοδολογίες παρέμβασης για το πρόβλημα της εξάρτησης, καθώς η χρηματοδότηση από το Υπουργείο Υγείας αφορούσε αυτό το σκοπό.
Πέρα όμως από αυτές τις δράσεις, το πρόγραμμα ανέπτυξε μια σειρά δράσεων που αφορούσαν την υποστήριξη ομάδων και πρωτοβουλιών αλληλοβοήθειας και αλληλεγγύης για πολλά ζητήματα σωματικής και ψυχικής υγείας. Βασικός άξονας της μεθοδολογίας που διέπει το Πρόγραμμα Προαγωγής Αυτοβοήθειας είναι η υποστήριξη των ομάδων και πρωτοβουλιών αυτοβοήθειας / αλληλοβοήθειας και αλληλεγγύης στο χώρο της υγείας με γνώμονα την ακηδεμόνευτη και αυτόνομη δράση τους. Η μεθοδολογία αυτή βασίζεται στις κριτικές επιστημονικές προσεγγίσεις της Ψυχολογίας και άλλων κοινωνικών επιστημών που δίνουν έμφαση στον πρωταγωνιστικό ρόλο των άμεσα ενδιαφερομένων πολιτών, ακυρώνοντας τις λογικές της αποκλειστικής ανάθεσης της επίλυσης των προβλημάτων υγείας σε τεχνοκράτες ειδικούς[1].
Διαχρονικά άλλωστε οι πρακτικές αυτοοργάνωσης και αυτοδιαχείρισης των άμεσα ενδιαφερομένων πολιτών στα ζητήματα υγείας συνδέθηκαν με τα πλέον πρωτοπόρα και ριζοσπαστικά επιστημονικά ρεύματα και δώσανε ιδιαίτερα σημαντικές απαντήσεις. Διεθνώς αναπτύσσονται πολλές δράσεις υποστήριξης των πρωτοβουλιών αυτοβοήθειας / αλληλοβοήθειας στο πεδίο της σωματικής και ψυχικής υγείας από τα επίσημα συστήματα υγείας, προκειμένου να αξιοποιηθεί το προστιθέμενο δυναμικό που φέρουν οι ομάδες αυτές[2].
Το Πρόγραμμα Προαγωγής Αυτοβοήθειας συμμετέχει από το 2005 ως τακτικό μέλος εκ μέρους της Ελλάδας, στο ευρωπαϊκό δίκτυο επαγγελματιών υγείας για την προαγωγή της αυτοβοήθειας. Το συγκεκριμένο δίκτυο δραστηριοποιείται τα τελευταία τριάντα χρόνια και απαρτίζεται από κοινωνικούς επιστήμονες και επιστήμονες υγείας από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, που εργάζονται σε οργανισμούς που στοχεύουν στην υποστήριξη ομάδων και πρωτοβουλιών αυτοβοήθειας / αλληλοβοήθειας για διάφορα ζητήματα υγείας. Στόχος του δικτύου είναι η ανταλλαγή τεχνογνωσίας μεταξύ των διαφόρων ευρωπαϊκών χωρών για την υποστήριξη ομάδων αυτοβοήθειας / αλληλοβοήθειας για ζητήματα υγείας.
Ανά διετία πραγματοποιείται μια Ευρωπαϊκή Συνάντηση στην οποία συμμετέχουν εθνικοί εκπρόσωποι από διάφορες χώρες της Ευρώπης. Στη Συνάντηση πέρα από την ανταλλαγή εμπειριών και τεχνογνωσίας συζητούνται και οι σύγχρονες επιστημονικές εξελίξεις στο πεδίο της υποστήριξης των ομάδων αυτοβοήθειας / αλληλοβοήθειας για ζητήματα υγείας. Το Πρόγραμμα Προαγωγής Αυτοβοήθειας έχει αναλάβει την οργάνωση της Ευρωπαϊκής Συνάντησης για το έτος 2015. Η Συνάντηση θα πραγματοποιηθεί 13 έως 16 Μαΐου 2015 στα Χανιά. Ο τίτλος της Συνάντησης που θα πραγματοποιηθεί στην Ελλάδα είναι ο εξής: Οι ομάδες αυτοβοήθειας/αλληλοβοήθειας και η προαγωγή της αυτοβοήθειας / αλληλοβοήθειας σε μεταβατικές εποχές στην Ευρώπη: Προκλήσεις και προοπτικές για τις ομάδες αυτοβοήθειας / αλληλοβοήθειας και τους επαγγελματίες υγείας του πεδίου.
Στη 13η Ευρωπαϊκή Συνάντηση θα συμμετέχουν εκπρόσωποι από έντεκα χώρες (Ελλάδα, Γερμανία, Αγγλία, Νορβηγία, Ελβετία, Φιλανδία, Ισραήλ, Ιταλία, Δανία, Αυστρία, Η.Π.Α.). Οι θεματικές που θα συζητηθούν στη συνάντηση είναι οι εξής:
- Ο ρόλος των Κέντρων Υποστήριξης των Ομάδων Αυτοβοήθειας / Αλληλοβοήθειας: Φιλοσοφία, Μεθοδολογία, Κίνδυνοι και Προοπτικές
- Η υποστήριξη των ομάδων αυτοβοήθειας / αλληλοβοήθειας και τα αναδυόμενα νέα κινήματα πολιτών στο χώρο της Υγείας: Όρια και Προοπτικές.
- Εθνικές αναφορές για την κατάσταση στο πεδίο των ομάδων αυτοβοήθειας / αλληλοβοήθειας, των πρακτικών υποστήριξης των ομάδων και τις εφαρμοζόμενες πολιτικές ανά χώρα.
- Παραδείγματα νέων μεθοδολογιών υποστήριξης.
- Δυνατότητες και προοπτικές ευρύτερης συνεργασίας μεταξύ των επαγγελματιών του πεδίου.
- Σύγχρονη έρευνα για τις ομάδες αυτοβοήθειας / αλληλοβοήθειας και τις μεθοδολογίες υποστήριξης των ομάδων αυτοβοήθειας / αλληλοβοήθειας.
Η διοργάνωση της 13ης Ευρωπαϊκής Συνάντησης για την Προαγωγή της Αυτοβοήθειας συμπίπτει με την ανάπτυξη των Προγραμμάτων Προαγωγής Αυτοβοήθειας σε τέσσερις πόλεις της χώρας. Κατά συνέπεια προκύπτει η δυνατότητα διερεύνησης μεγαλύτερης αξιοποίησης τους στην αντιμετώπιση διαφόρων ψυχοκοινωνικών προβλημάτων και προβλημάτων υγείας. Η αξιοποίηση των πρακτικών αλληλοβοήθειας και αλληλεγγύης που αποτελεί τη βάση της πρότασης των Προγραμμάτων Προαγωγής Αυτοβοήθειας, θα μπορούσε να αποτελέσει μια εναλλακτική πρόταση στις ακολουθούμενες πολιτικές υγείας, ειδικά στο πεδίο των ψυχοκοινωνικών προβλημάτων, αλλά και σε διάφορα ζητήματα σωματικής υγείας.
Σε διεθνές επίπεδο τις τελευταίες δεκαετίες οι ομάδες αυτοβοήθειας / αλληλοβοήθειας αξιοποιούνται στο πλαίσιο των επίσημων συστημάτων υγείας. Η αξιοποίηση των ομάδων και των πρωτοβουλιών αυτοβοήθειας / αλληλοβοήθειας από τα επίσημα συστήματα υγείας δεν θα πρέπει να ειδωθεί απλά ως μια «φθηνή» λύση που συμφέρει τα συστήματα υγείας. Αντίθετα θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι τα εγχειρήματα αυτά, χάρη στα ποιοτικά χαρακτηριστικά της ενεργοποίησης και συλλογικής δράσης των άμεσα ενδιαφερομένων πολιτών, προσδίδουν σημαντική προστιθέμενη αξία στην αντιμετώπιση διαφόρων προβλημάτων σωματικής και ψυχικής υγείας.
Η συνάντηση απευθύνεται αποκλειστικά στους εκπροσώπους κάθε χώρας, οι οποίοι είναι μέλη του Ευρωπαϊκού Δικτύου. Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών της συνάντησης θα εκδοθούν σε ηλεκτρονική μορφή τα πρακτικά αυτής, τα οποία θα είναι διαθέσιμα μαζί με οπτικοακουστικό υλικό στην ιστοσελίδα του Προγράμματος Προαγωγής Αυτοβοήθειας
[1] Ζαφειρίδης, Φ. (2001). Ψυχική υγεία και καπιταλιστική ανάπτυξη. Θεωρητικό υπόβαθρο Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών της Κοινωνικής Κλινικής Ψυχολογίας των Εξαρτήσεων. Στο: Ζαφειρίδης, Φ. (2009), Εξαρτήσεις και Κοινωνία. Θεραπευτικές κοινότητες, ομάδες αυτοβοήθειας (σελ. 203 – 209). Αθήνα: Εκδόσεις Κέδρος.
Ζαφειρίδης, Φ., Λαϊνάς, Σ. (2007). Εξαρτήσεις και Αυτοβοήθεια. Κοινωνία & ψυχική Υγεία, 5, 4 – 8.
Λαϊνάς, Σ. (2013). Ψυχοκοινωνικές Παρεμβάσεις και Αυτοβοήθεια στον τομέα των Εξαρτήσεων. Το παράδειγμα του Προγράμματος Προαγωγής Αυτοβοήθειας στο Α.Π.Θ. Διδακτορική διατριβή. Θεσσαλονίκη: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ΤμήμαΨυχολογίας.
[2] Borkman, T., (1999). Understanding self help / mutual aid: Experiential learning in the commons. Rutgers University Press.
Kofahl, C. and Trojan, A. (2009). “The way from passive health consumers to active players"- How self-help and patient initiatives are entering the health care system. Paper presented at the 10th European Expert Meeting on Self-Help Support 2-4 September 2009, Berlin.
Αναδημοσίευση από την ιστοσελίδα του Προγράμματος Προαγωγής Αυτοβοήθειας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου